Cùng với sự phát triển của nghề trồng nấm, việc nghiên cứu và sản xuất các loại giống nấm chất lượng cao, giá thành hợp lý đã và đang được các đơn vị cung cấp giống nấm chú trọng. Trên thị trường đã xuất hiện nhiều loại giống nấm trên cơ chất khác nhau, ở tỉnh ta, người dân chủ yếu sử dụng giống nấm nên cơ chất lúa và cơ chất rơm rạ, nhưng giống nấm cơ chất rơm rạ phần lớn người dân đặt mua trôi nổi trên thị trường, khó truy xuất nguồn gốc và bảo đảm chất lượng. Chính vì vậy, tháng 9-2017, trung tâm được Sở Khoa học và Công nghệ (KH-CN) giao thực hiện nhiệm vụ sự nghiệp KH-CN “Phân lập và sản xuất giống nấm rơm trên cơ chất rơm rạ”, thời gian thực hiện từ tháng 9 -2017 đến tháng 8-2018.

 

Ngay từ năm 2003, trung tâm đã làm chủ được công nghệ nhân giống nấm cấp 1-2-3 nhưng nguồn giống gốc để tiến hành nhân giống phụ thuộc nhiều vào các đơn vị cung cấp ở Hà Nội, do vậy, rất bị động trong việc sản xuất giống nấm thương phẩm. Việc làm chủ công nghệ tạo nguồn giống gốc sẽ giúp cho trung tâm chủ động sản xuất và cung cấp các loại giống nấm thương phẩm ra thị trường. Trước những yêu cầu của nhiệm vụ ứng dụng và chuyển giao KH-CN, trung tâm đã nỗ lực để làm chủ một số công nghệ, đồng thời đẩy mạnh các hoạt động dịch vụ khoa học kỹ thuật, đặc biệt là nghiên cứu hoàn thiện công nghệ và chuyển giao kỹ thuật trồng các loại nấm ăn và nấm dược liệu cho nông dân trên toàn tỉnh. 

Trong nội dung thực hiện nhiệm vụ “Phân lập và sản xuất giống nấm rơm trên cơ chất rơm rạ”, đối tượng được trung tâm nghiên cứu là giống nấm rơm VQB, nguồn giống được phân lập từ nấm rơm tự nhiên tại Quảng Bình và giống nấm rơm VTQ do Trung tâm Công nghệ Sinh học Thực vật - Viện Di truyền nông nghiệp Hà Nội sản xuất để làm đối chứng. Phương pháp được sử dụng để tạo giống gốc là phân lập từ quả thể nấm. Sử dụng phương pháp này có ưu điểm là bảo tồn được các đặc tính ưu việt của nấm về năng suất, chất lượng. Thời gian nuôi cấy nhanh, tương đối chủ động về nguồn gen và có thể chọn lựa những giống nấm năng suất, chất lượng để đưa vào phân lập giống gốc.

 

 Đến nay, trung tâm đã lấy mẫu và phân lập được 5 mẫu nấm rơm (VQB1, VQB2, VQB3, VQB4, VQB5) và giống nấm rơm đối chứng VTQ trên cùng 3 công thức khác nhau. Sau thời gian theo dõi, trung tâm đã tuyển chọn ra được 2 chủng giống nấm rơm (VQB1 và VQB3) để tiến hành sản xuất giống cấp 3 và sản xuất thử nghiệm trên 300kg cơ chất bông hạt và cơ chất rơm rạ để đối chứng với giống nấm VTQ. Kết quả, tổng lượng nấm rơm thu được là 42,2kg, trong đó giống VQB1 thu được 22,2kg, giống VTQ thu được 20kg. Dự kiến, tổng lượng nấm rơm thu được khoảng 50kg trong đó 27 kg nấm VQB1 và 23kg VTQ.

 

Hiện mô hình sản xuất tại trung tâm chưa kết thúc nhưng qua đánh giá kết quả bước đầu cho thấy, giống nấm rơm mà trung tâm đã phân lập có hiệu quả hơn hoặc tương đương so với giống nấm đối chứng VTQ. Do vậy, trung tâm đang tiếp tục sản xuất thử nghiệm các loại giống nấm đã được tuyển chọn VQB1, VQB3 trên 1,5 tấn nguyên liệu rơm và 1,5 tấn nguyên liệu bông để so sánh đối chứng với giống nấm VTQ thêm một lần nữa. Trung tâm cung ứng miễn phí nguồn giống đã phân lập cho một số hộ trồng nấm thuộc mô hình đối chứng trên địa bàn TP. Đồng Hới sản xuất thử nghiệm, nhằm đánh giá lại hiệu quả thực tế để cung cấp nguồn giống cũng như chuyển giao công nghệ trồng nấm rơm cho bà con trong toàn tỉnh sau khi kết thúc nhiệm vụ KH-CN được giao.

 

Việc áp dụng thành công quy trình phân lập và sản xuất giống nấm rơm trên cơ chất rơm rạ sẽ tạo ra nguồn giống nấm rơm phù hợp với điều kiện tự nhiên, mang thương hiệu Quảng Bình, đồng thời góp phần giảm chi phí sản xuất, mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn, đẩy mạnh phong trào trồng nấm ở tỉnh ta. Mặt khác, đây là mô hình đầu tiên của trung tâm nghiên cứu và phân lập giống nấm gốc, chính vì vậy, việc phân lập thành công giống nấm gốc của trung tâm góp phần hiệu quả vào việc chủ động nguồn cung cấp về các giống nấm cho việc phát triển nghề trồng nấm trên địa bàn tỉnh.

 

Sản xuất nấm rơm hiện nay là cách làm kinh tế mang lại hiệu quả cao và bền vững. Nghề sản xuất nấm rơm quy mô hộ gia đình là giải pháp hợp lý để giải quyết việc làm ở nông thôn hiện nay, thu hút lao động nhàn rỗi, tăng thu nhập cho người nông dân, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, đồng thời, sử dụng có hiệu quả các phụ phẩm của ngành nông nghiệp, lâm nghiệp, tạo ra thực phẩm sạch, an toàn phục vụ nhu cầu tiêu dùng trong và ngoài tỉnh. Từ kết quả bước đầu đạt được, thời gian tới, trung tâm sẽ sớm đẩy mạnh cung ứng giống nấm rơm và chuyển giao kỹ thuật sản xuất đại trà cho bà con, góp phần phát triển phong trào trồng nấm trên địa bàn tỉnh.

 

                                      Giám đốc Trung tâm ứng dụng tiến bộ KHCN