.

Ba lần gặp Tổng tư lệnh

.
11:10, Thứ Ba, 10/08/2021 (GMT+7)
(QBĐT) - Với những người làm công tác văn hóa, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, nguyên Tổng tư lệnh Quân đội Nhân dân Việt Nam là anh Văn thân thiết. Còn với những người lính chúng tôi, dù đang mặc áo lính hay đã giải ngũ, ông là vị chỉ huy suốt đời, là “ông tướng huyền thoại”. Riêng tôi, không bao giờ quên được kỷ niệm ba lần được gặp Đại tướng.
 
Lần thứ nhất là những ngày giáp Tết Nhâm Tý, đầu năm 1972. Sư đoàn bộ binh 338 quân tăng cường của Bộ Tư lệnh Thủ đô đang cấp tập “rèn” quân ở Thạch Thành (Thanh Hóa), ngày nào cũng đeo 10kg đá đựng trong sọt tre tự đan chạy 5km. Sau đó là lăn lê bò toài, xạ kích, võ thuật và đào giao thông hào.
 
Đại đội đóng quân trong một bản người Mán, vùng bán sơn địa. Sung sức, tôi được giao khẩu B41, nặng và là hỏa lực chính của đại đội. Mùa đông năm ấy rất lạnh. Đêm nằm, chúng tôi mặc tất cả quần áo, quấn cả màn mà ngủ.
 
Thế rồi, một đêm, khoảng 12 giờ, bỗng nhiên còi báo động rúc lên, lệnh xuất quân! Toàn bộ quân trang, quân dụng phải mang đi hết. Tôi nai nịt gọn ghẽ xong, hất khẩu B41 lên vai là đi luôn. Trời đêm đen như mực, hết đèo lại suối, người sau cứ người trước mà đi. Hầu hết lính nhập ngũ năm ấy là sinh viên các trường đại học, có cả những thầy giáo và khá đông nghiên cứu sinh ở các nước ngoài mới về…
Đại tướng Võ Nguyên Giáp với Chiến khu Việt Bắc. Ảnh tư liệu
Đại tướng Võ Nguyên Giáp với Chiến khu Việt Bắc. Ảnh tư liệu
Đến lúc ấy, các “công tử" mới thấy giá trị của những buổi đeo sọt rèn quân. Nhưng dù sao chăng nữa, lính Hà Nội cũng khó dứt khỏi những mối tình sinh viên mà các bạn gái theo lên từ Thủ đô. Và thế là cái kho chứa rơm của hợp tác xã biến thành “chiêu đãi sở” của lính và nước mắt chia ly nhiều bao nhiêu thì càng tăng sự đột ngột của lệnh hành quân đêm ấy.
 
Nhưng, đến tảng sáng thì chúng tôi ngã ngửa người khi nhìn thấy lờ mờ dãy núi đá vôi: Ninh Bình! Tức là chúng tôi đã lộn ngược ra Bắc và đã đi được hơn 40km. Và một tin còn bất ngờ hơn: Chuẩn bị nghe Đại tướng Võ Nguyên Giáp úy lạo và chúc Tết trước khi vào chiến trường…
 
Hôm ấy, sư đoàn bộ đã dựng một khán đài cao để Đại tướng đứng nói chuyện. Toàn sư đoàn hàng ngũ chỉnh tề trải dài xuống ven đồi. Nhiều đơn vị ở quá xa chỉ cử đại diện. Đại tướng lên nói chừng 15 phút, chúc Tết và động viên binh sỹ, tiếng ura vang rền. Kết thúc, đơn vị chỗ nào lại về chỗ nấy.
 
Chúng tôi còn nán lại để “xem mặt” ông. Ra đến ngoài cánh rừng bạch đàn, thấy rất nhiều binh sỹ đứng dọc hai bên đường, từ trên xe, ông nhảy xuống đi bộ giữa hai hàng quân tay vẫy vẫy…
 
Đột nhiên, ông đứng lại trước một người lính trẻ, rất trẻ, chỉ khoảng 16, 17 tuổi và rất nhỏ bé, lùng thùng trong bộ quân phục số 2. Đối diện với người lính binh nhì, ông ôn tồn hỏi: “Đồng chí đi bộ đội bao lâu rồi?". “Báo cáo Đại tướng, gần một tháng ạ!”. “Đã học chào chưa?”.
 
Người lính trẻ lúng túng, vì cảm động hơn là vì câu hỏi. Và bất ngờ, Đại tướng dập gót, đứng nghiêm, giơ tay chào. Người lính cũng đứng thẳng người, chào đáp lại, hai mắt anh rực sáng. Suốt đời tôi không bao giờ quên ánh mắt của người lính binh nhì hôm ấy. Trong ánh mắt ấy, nửa như có sự hàm ơn, nửa như mang một lời hứa.
 
Trong giây lát, không gian như nén lại rồi vỡ tung ra trong tiếng “ura” vang đội. Lần đầu tiên tôi chứng kiến một cảnh tượng cảm động và lạ lùng: Một Đại tướng đứng nghiêm chào một binh nhì trước giờ xuất trận.
 
Giờ đây, đã mấy mươi năm trôi qua, lũ trẻ sinh thành đêm ấy phần lớn đã trưởng thành, xây dựng gia đình. Còn chúng tôi không quên được cuộc hội ngộ kỳ lạ. Sự thực, trong đoàn quân năm ấy có rất nhiều người không trở về. Họ vĩnh viễn nằm lại Thành cổ Quảng Trị, đáy sông Thạch Hãn, một cánh rừng nào đó ở B2, B3, chiến trường C… Nhưng, tôi biết sức mạnh của những người lính chúng tôi được tăng lên rất nhiều kể từ buổi gặp chủ tướng của mình ngày ấy.
                                                 
Lần thứ hai, vào cuối năm 1994, cuộc triển lãm hội họa mang tên “Cái nhìn từ hai phía” hội tụ 40 họa sỹ cựu chiến binh (CCB) 2 nước Việt Nam và Mỹ. Sau khi chu du vòng quanh nước Mỹ, gặt hái được nhiều tiếng vang, lễ bế mạc được tổ chức ở Bảo tàng Mỹ thuật Hà Nội.
 
Vài hôm sau buổi lễ, tôi được Ban tổ chức mời đến để cùng tiếp một khách mời đặc biệt: Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Hơn nửa giờ đồng hồ, ông xem kỹ từng bức một, thỉnh thoảng trao đổi đôi lời với chúng tôi. Ông dừng lâu trước bức "Chân dung Bác Hồ” gắn bằng những con tem thư của một họa sỹ CCB Mỹ và bức "Cánh rừng Đioxin" của tôi. Tôi biết, ngày nay,
 
ở Hà Nội, mỗi tuần một triển lãm, việc ông đến thăm triển lãm hội họa của những người lính cũ hai bên của cuộc chiến mà “hơi bom còn nóng hổi" không phải là điều đơn giản. Ông thích hội họa, am hiểu văn sử, khoa học và còn là một tay chơi piano cừ khôi. Thế giới cũng ít có người văn võ song toàn như thế.
 
Lần thứ ba, một dịp bất ngờ, tôi được vẽ và chụp ảnh Đại tướng. Một chiều tháng 9, tôi đến tư dinh ông, vườn rất rộng, um tùm. Tôi chờ ở phòng khách, phòng rộng, để nhiều quà tặng của các quân khu gửi lên, phần lớn đậm chất lính và tình người. Rồi ông xuất hiện trong bộ lễ phục Đại tướng, cử động chậm đi nhiều dù vẫn rất minh mẫn.
 
Sau phút chào hỏi, ông bảo: “Làm việc ngay, vì lát nữa là đến giờ tập thái cực quyền rồi”. Tôi bắt đầu vẽ, căn phòng lặng như tờ, chỉ có tiếng sột soạt trên giấy. Đột niên ông bảo: “Rất nhiều người bảo, tôi có hai đặc điểm: Cái mắt và cái trán. Anh lưu ý nhé!”. Tôi biết ông đang mệt, dạo này thời tiết rất độc, mưa luôn. Vừa vẽ, tôi vừa quan sát ông, đằng sau vầng trán kia ông đang nghĩ gì?
 
Bất thần, ông lại hỏi: “Nhà đồng chí ở đâu?”. Tôi vừa trả lời ông vừa lựa thế đưa câu chuyện sang hướng “tâm tình”. Rồi 30 phút qua đi, bức họa bằng bút sắt đã xong. Nhìn vẻ chưa hài lòng của tôi, ông đột nhiên hỏi tùy tùng: “Mai thứ mấy?”. "Thưa, thứ bảy ạ!" - "Vậy, mai anh lại đến nhé!”. Lại bất ngờ, tôi hồi hộp: “Dạ mấy giờ ạ?”. Vài tích tắc trôi mau.- “Ba giờ!”.
 
Đến bây giờ và mãi mãi về sau, tôi không thể nào quên được âm thanh, ngữ điệu và hồn khí của hai từ ấy: “Ba giờ”. Đại tướng nói nhanh, mạnh và sắc với thổ ngữ của người Lệ Thủy. Không, không hẳn là vì thổ ngữ xứ đó, xứ quen trận mạc và đau thương, xứ có nhiều người kiệt xuất… mà trong âm điệu ấy, cái ý toát lên một lời hẹn thì ít mà nghe như tiếng lệnh thì đúng hơn. Đời ông, ông đã ra bao nhiêu cái lệnh như thế?
 
Cái âm hưởng toát ra thần khí có tác dụng gieo vào lòng người thừa hành một lòng tin đặc biệt, chắc thắng, không do dự. Tôi tặng ông cuốn "Theo vết xích xe tăng” và giới thiệu đây là cuốn hồi ký của bộ đội xe tăng trong chiến tranh. Ông cầm cuốn sách, im lặng nhìn chiếc xe tăng vượt cổng trời in trên bìa, chuyển cho tùy tùng cất đi và nói: “Tôi sẽ đọc” rồi thay đồ để đi tập thái cực quyền.
 
Đúng 3 giờ ngày hôm sau, công việc tiếp tục. Ông tươi tỉnh hơn. Thấy tôi giở máy ảnh, ông bảo: “Tôi rất ít khi được chụp một mình, bởi các đoàn thăm cứ bíu vai bíu cổ đòi chụp chung”. Lúc tôi vẽ, ông ngồi rất im. Để phá tan không khí im lặng ấy, tôi hỏi ông chiều nay ông có còn tập quyền nữa không?.
 
Ông bảo không rồi tiếp: “Tôi tập lại, trước đây tập rồi, bây giờ tập lại”. Rồi đột ngột, ông bảo: “Sao Minh Đỉnh "đi" nhanh thế nhỉ? Đang khỏe! Giới họa cũng đánh giá nó nặn tượng Bác Hồ giống nhất đấy!”. Tôi đưa ông xem bức họa vừa xong bằng phấn màu. Ông ưng ý lắm: “Được đấy!” và gọi vợ: “Hà ơi, xem này”. Tôi đưa cây bút dạ để ông ký vào dưới góc tranh. Ông cầm bút hơi rung, dưới ngón trỏ một nốt ruồi đỏ cực lớn. Ông hỏi: “Ký là Văn nhé?”.
 
Tôi trả lời: “Không ạ, Đại tướng cứ ký Võ Nguyên Giáp là hơn”. Im lặng, rồi dường như lấy đà, ông phóng bút ký, đường bút đi như kiếm bay rồi chấm một cái vào chỗ không ngờ. Thế là bức họa hoàn thành. Ông bắt tay tôi và nói: "Cho tôi gửi lời chào toàn thể gia đình anh nhé!”. Ông là vị tướng quân của người Việt Nam, của dân tộc cấy lúa nước, là chỉ huy trưởng đoàn quân chân đất năm xưa, ông giản dị vô cùng!
 
Chị Hà tiễn tôi, tôi bảo: “Ông là tài sản của nhân dân Việt Nam”. Chị Hà sửng sốt: “Thế à!”. Chị Hà ơi, sao chị lại sửng sốt? Ông đã lấy lại lòng tin cho chúng tôi trong bao phút ngã lòng. Đời người ta, ai không có những phút ngã lòng? Khi cái ác đè lên cái thiện, khi sự thật bị vùi lấp… thì chúng tôi cần ông biết bao. Vì ông mãi mãi là vị Tổng tư lệnh của những người lính chúng tôi.
                                       
Họa sỹ Lê Trí Dũng
(Phó Chủ tịch Hội đồng Nghệ thuật-Hội Mỹ thuật Việt Nam)
,
  • Đại tướng Võ Nguyên Giáp với giai cấp nông dân Việt Nam

    (QBĐT) - Nói đến Đại tướng Võ Nguyên Giáp, dù bất kỳ từ góc độ quân sự, chính trị, khoa học hay ngoại giao, chúng ta đều ngưỡng mộ trước một người có trí tuệ mẫn tiệp, tâm đức ngời sáng và tầm vóc phi thường. 

    28/07/2021
    .
  • Chân dung một liệt sỹ anh hùng trên mặt trận Tây Nam

    (QBĐT) - Ngày ông hy sinh cách nay đã 40 năm, ông ngã xuống như bao người lính khác trong chiến đấu. Nhưng, chân dung, tính cách và năng lực chỉ huy của ông đã in đậm trong ký ức những người lính cả một tiểu đoàn, trung đoàn từng chiến đấu 5 năm trên chiến trường Tây Nam. Ông là liệt sỹ, trung tá Võ Sĩ Lực, quê ở Dương Thủy, Lệ Thủy.

    27/07/2021
    .
  • Bài 2: Nhớ lời dặn Đại tướng để "tiếp lửa" hò khoan

    (QBĐT) - Những lời Đại tướng Võ Nguyên Giáp căn dặn về gìn giữ, bảo tồn và phát huy những giá trị tốt đẹp của hò khoan Lệ Thủy đã được chính quyền địa phương, các nghệ nhân và người dân nơi đây nỗ lực thực hiện. 

    26/07/2021
    .
  • Vùng đất Quảng Bình qua "Hoàng Việt nhất thống dư địa chí"

    (QBĐT) - Mang trong mình khát vọng "nhất thống hải vũ", thu giang sơn về một mối, bắt đầu quá trình tái lập vương triều Nguyễn, Hoàng đế Gia Long đã "sai Thượng thư Binh bộ Lê Quang Định kê cứu sách vở, bản đồ cả nước, các thành dinh trấn từ đạo Kinh Sư vào Nam đến Hà Tiên, ra Bắc đến Lạng Sơn" chép thành 10 quyển với tiêu đề "Hoàng Việt nhất thống dư địa chí". 

    10/08/2021
    .
  • Người lái xe và những kỷ niệm với Đại tướng Võ Nguyên Giáp

    (QBĐT) - 10 năm lái xe phục vụ Đại tướng Võ Nguyên Giáp là khoảng thời gian quý giá của cựu chiến binh (CCB) Nguyễn Duy Khoa với đầy ắp kỷ niệm về tình đồng hương, đồng chí, đồng đội. Giờ đây, khi nhắc đến những năm tháng không thể quên ấy, ông Khoa lại rưng rưng, xúc động...

    08/08/2021
    .
  • Đại tướng Võ Nguyên Giáp với Quảng Bình trong kháng chiến chống thực dân Pháp

    (QBĐT) - Thời tiền khởi nghĩa, Chủ tịch Hồ Chí Minh giao cho ông Võ Nguyên Giáp phụ trách các vấn đề quân sự của Đảng. Với cương vị đó, ông đã xây dựng được một đội quân cách mạng để gánh vác nhiệm vụ giải phóng dân tộc. 

    04/08/2021
    .
  • Nhớ những lời chỉ bảo của Đại tướng với quê hương Quảng Bình

    (QBĐT) - Cùng với cán bộ, bộ đội, nhân dân cả tỉnh, cả nước, chúng tôi nghĩ về Đại tướng Võ Nguyên Giáp với lòng ngưỡng mộ và kính yêu sâu sắc. Cùng với đó là nhiều ký ức trở về khi đã có một số lần được gặp, làm việc, được tháp tùng, tiếp thu những lời dạy của Đại tướng.

    01/08/2021
    .
  • Long Đại, "lũy thép bờ Bắc" - Ngày ấy, bây giờ…

    (QBĐT) - Bến phà Long Đại nằm trên trục đường chiến lược 15A, bờ bắc thuộc địa phận thôn Long Đại, xã Hiền Ninh; bờ nam thuộc thôn Xuân Dục, xã Xuân Ninh, huyện Quảng Ninh. Từ năm 1965-1972, bến phà Long Đại được xem là "tọa độ lửa" nơi tuyến đầu của đường Trường Sơn huyền thoại.

    01/08/2021
    .