Năm 1954, sau khi Hiệp định Giơ-ne-vơ được ký kết, hòa bình lập lại, đất nước tạm thời chia cắt 2 miền. Lúc này, ông Đoàn Ngọc Dãn là chiến sỹ của Trung đoàn Bộ đội tình nguyện quân Khơme ở Campuchia được lệnh rút về nước tại Nam bộ, sau đó tập kết ra Bắc trên chuyến tàu Ba Lan chạy từ bến Chắc Băng, Bạc Liêu ra Sầm Sơn, Thanh Hóa đúng vào ngày mồng một Tết Nguyên đán năm 1955. Sau khi tổ chức ăn Tết tại Sầm Sơn, đơn vị hành quân vào huyện Hoằng Hóa (Thanh Hóa) đóng trong nhà dân.

 

Sau một thời gian huấn luyện, đầu tháng 3-1955, cả đơn vị được lệnh tập trung ra đồi thông để Đại tướng Võ Nguyên Giáp đến thăm. Được tin Đại tướng đến, ai cũng vô cùng phấn khởi vì lần đầu tiên được gặp Đại tướng. Thế là từ 3 giờ sáng, mọi người đã dậy thổi cơm nắm mang theo với quần áo nghiêm chỉnh, vũ khí đầy đủ hành quân ra vị trí.

Buổi sáng mùa đông trời lạnh giá nhưng đúng 7 giờ cả đơn vị đã tập kết đầy đủ ở rừng thông. 7giờ 30, Đại tướng xuống xe, cả đơn vị đứng dậy vỗ tay hoan hô. Đại tướng giơ tay vẫy chào mọi người, rồi đến bắt tay các cán bộ đứng đầu hàng quân. Đại tướng nói: Đại tướng biết bộ đội tập kết ra Bắc đã hơn 2 tháng nhưng hôm nay mới có điều kiện đến thăm, thấy ai cũng hồng hào, khỏe mạnh, vui vẻ, phấn khởi, Đại tướng rất mừng.

 

Đại tướng đã biểu dương, khen ngợi tình nguyện quân Khơme. Năm 1947, sang giúp bạn chỉ có một trung đội võ trang tuyên truyền giải phóng quân và một số cán bộ chính trị, quân sự, tình nguyện quân Khơme đã vận động nhân dân nổi dậy làm cách mạng, vừa lật đổ chính quyền địch, vừa giúp bạn xây dựng cơ sở và sau đó, đánh thắng quân viễn chinh Pháp, đưa lại thắng lợi cho nhân dân Khơme, để lại ấn tượng tốt đẹp về quân tình nguyện Việt Nam trên đất Campuchia.

 

Đại tướng cũng khen ngợi bộ đội Nam bộ, đã dũng cảm hy sinh giữ từng tấc đất, đánh cho địch hoảng sợ, hoang mang. Đại tướng căn dặn: Giờ đây, các đồng chí tập kết ra Bắc có nhiệm vụ phải đoàn kết, thương yêu nhau, cùng nhau xây dựng quân đội hùng mạnh để về giải phóng cho quê hương.

 

Các đồng chí phải chịu khó, chịu khổ, khắc phục mọi khó khăn, nhất là chịu đựng về tình cảm nhớ nhà, nhớ quê hương để an tâm tập luyện xây dựng quân đội chính quy đủ sức đánh bại kẻ thù...

 

Năm 1963, bộ đội Sư đoàn 338 đã tập kết ra Bắc hơn 8 năm, nhưng vẫn chưa được trở lại miền Nam chiến đấu. Qua sinh hoạt chính trị, có 3 loại ý kiến trái chiều nhau: Một số anh em muốn dùng quân sự đánh mạnh để giải phóng miền Nam, cho rằng chính trị chẳng làm được gì.

 

Một số thì cho rằng muốn giải phóng miền Nam phải có quân sự, chính trị đi đôi hỗ trợ lẫn nhau. Còn một số khác thì nói phải có quân sự, chính trị, binh vận tạo nên 3 mũi giáp công mới thắng địch được. Cả 3 ý kiến đó đã được Sư đoàn phản ánh lên Quân ủy Trung ương.

 

Tháng 6-1963, đơn vị chuẩn bị đi B, lúc này, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đến thăm, nói chuyện động viên cán bộ, chiến sỹ và giải quyết các thắc mắc trên. Khi Đại tướng đến, ai cũng phấn khởi.

 

Sau khi hỏi thăm sức khỏe mọi người, kết quả huấn luyện, Đại tướng ôn tồn nói: "Tôi đã được Sư đoàn phản ảnh về 3 loại ý kiến khác nhau của anh em đã lâu, nhưng vì bận việc nên hôm nay mới đến thăm các đồng chí và giải quyết thắc mắc cho các đồng chí. Bây giờ tôi hỏi các đồng chí: Ai có ý kiến nói chỉ dùng quân sự mạnh là giải phóng được miền Nam? Ai nói muốn giải phóng miến Nam thì phải dùng cả quân sự và chính trị? Ai có ý kiến muốn giải phóng miền Nam phải dùng quân sự, chính trị và binh vận, 3 mũi giáp công. Các đồng chí chuẩn bị ý kiến để đấu lý với tôi."

Không ai giơ tay cả. Đại tướng cười bảo: "Thế là không ai dũng cảm để đấu lý với tôi cả. Vậy thì tôi sẽ giải quyết thắc mắc cho các đồng chí theo từng ý kiến một nhé." Cả đơn vị lúc này vỗ tay râm ran và rồi ai cũng trật tự lắng nghe. Đại tướng chậm rãi giải thích từng ý kiến một.

 

Về ý kiến thứ nhất, cuộc chiến tranh của ta là chiến tranh nhân dân, quân đội ta là quân đội nhân dân, vì nhân dân mà chiến đấu, mà chính trị là dân, không có dân thì cơm đâu mà ăn, áo đâu mà mặc, súng ống đâu mà đánh giặc và khi đánh thắng giặc để đưa quyền lợi lại cho dân. Quân sự mà không có chính trị thì quân sự mù, chính trị mà không có quân sự là chính trị què. Bởi vậy không thể dùng quân sự để đánh thắng địch được.

 

Về ý kiến thứ 2, quân sự-chính trị phải đi đôi với nhau, có sự hỗ trợ lẫn nhau, quân với dân như cá với nước, không thể nào tách rời nhau được, rời ra là chết, quân đội là phải bảo vệ dân; còn dân, còn đất là còn cơ sở cách mạng; mất dân, mất đất thì cách mạng sẽ rơi vào tình thế rất khó khăn, nhưng chỉ có quân sự và chính trị kết hợp với nhau cũng chưa thắng được địch.

 

Về ý kiến thứ 3, cả quân sự, chính trị, binh vận, 3 mũi giáp công đó là sách lược tối ưu nhất, hiệp đồng chặt chẽ với nhau. Binh vận là làm tăng thêm bạn, bớt thù, làm tan rã hàng ngũ của địch, kêu gọi các gia đình có con em đi ngụy quân, ngụy quyền vận động họ trở về với cách mạng, làm thức tỉnh lương tri của những người lầm đường lạc lối, hướng họ đi vào con đường của chân lý, tin Đảng và theo Đảng, giúp họ bỏ súng quy hàng trở về với gia đình, với cách mạng.

 

Kết hợp chặt chẽ ba mũi giáp công (quân sự, chính trị, binh vận) là nội dung rất cơ bản của đường lối chiến tranh nhân dân của Đảng ta, là nét độc đáo, sáng tạo của nghệ thuật quân sự Việt Nam. Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, nhờ kết hợp chặt chẽ ba mũi giáp công mà quân và dân ta đã đánh thắng, làm nên trận Điện Biên Phủ chấn động địa cầu…  

 

Nói xong Đại tướng hỏi có ai có ý kiến gì khác không, đã thông chưa. Mọi người đồng thanh hô to: "Thông rồi ạ!", Đại tướng mỉm cười và dặn dò anh em giữ gìn sức khỏe để vượt qua mọi khó khăn, gian khổ hoàn thành nhiệm vụ Đảng và Nhà nước giao phó. Sau đó, Đại tướng nói chuyện về tình hình địch-ta, nhiệm vụ của LLVT, nhiệm vụ cụ thể của đơn vị…

 

BOX: “Tôi còn nhớ, khi đến, Đại tướng sẽ nói chuyện với chúng tôi trong thời gian một tiếng đồng hồ và khi Đại tướng lên xe, chúng tôi nhìn đồng hồ đúng vừa tròn một tiếng. Tôi cảm phục nhất là phương pháp giải thích của Đại tướng dễ hiểu, rất khoa học, rất ngắn gọn, rõ ràng, rành mạch từng vấn đề và cũng rất tình cảm, vui vẻ làm cho tôi đến nay vẫn nhớ rành rọt từng câu, từng chữ mà Đại tướng đã nói.”, ông Dãn chia sẻ.