.

Từ cậu bé chân đất làng Minh Lệ

Thứ Ba, 17/02/2015, 18:22 [GMT+7]

(QBĐT) - Nếu bạn vào  Google để hỏi “các nhà nông học Việt Nam” thì được trả lời ngay: Bùi Huy Đáp, Hoàng Kim, Lương Đình Của, và Võ Tòng Xuân. Trong đó Hoàng Kim (SN 1953) vốn là một cậu bé chân đất ở làng Minh Lệ, Quảng Minh, Quảng Trạch (nay là thị xã Ba Đồn).

 

Tiến sĩ Hoàng Kim.
Tiến sĩ Hoàng Kim.

Kim là con út của một gia đình nông dân nghèo có 5 con. Mẹ mất sớm, ông bố cày cuốc nuôi các con, không đủ sống, phải làm thêm nghề chèo đò dọc chở khách đi về giữa chợ Mới và chợ Troóc dọc sông Son. Nhưng người cựu chiến binh Tiểu đoàn 174 Trung đoàn 18 thời đánh Pháp ấy bị bom Mỹ giết chết năm 1968 vào lúc các con đang tuổi ăn học. Mấy anh em Kim làm lụng nuôi nhau, cậu bé Hoàng Kim cuốc bộ cả đi lẫn về một ngày mười cây số đường đất lên Quảng Sơn học và học giỏi. 

Chưa hết cấp hai thì Kim và chị gái tên Huyền được anh trai Hoàng Ngọc Dộ nuôi ăn học ở trường cấp hai rồi cấp ba bắc Quảng Trạch, xã Quảng Lưu. Lương giáo viên cấp 1 như anh Dộ không được mấy, tiêu chuẩn lương thực chỉ mười ba cân gạo tháng, chị em Kim phải ăn ngày một bữa suốt 5 năm trời, có hôm ngồi nghe giảng,  Kim đói hoa mắt. Thầy Nguyễn Khoa Tịnh đứng trên bục giảng kêu gọi các bạn cùng các thầy các cô giúp đỡ chị em Kim thêm hạt gạo củ khoai, giọng thầy nghẹn ngào, nước mắt lăn trên gò má.

Năm 1970, Hoàng Kim thi đỗ vào Trường đại học Nông nghiệp 2 Hà Bắc, năm sau nhập ngũ. Năm 1972, đơn vị anh gồm 81 đại đội vượt sông Thạch Hãn vào Thành cổ Quảng Trị. Tổ anh gồm 4 chiến sĩ hi sinh mất 2, Hoàng Kim và người bạn chiến đấu tên là Trung sống sót.

Năm 1977, Hoàng Kim về học lại ở Khoa trồng trọt Đại học Nông nghiệp 4 thành phố Hồ Chí Minh và làm Chủ tịch Hội sinh viên của trường. Năm 1981 sau khi tốt nghiệp kỹ sư Nông học, anh được phân công làm Trưởng bộ môn Cây có củ và Hệ thống canh tác của Trung tâm nghiên cứu, Thí nghiệm nông nghiệp thuộc Viện nghiên cứu Nông nghiệp miền Nam.

Tháng 2 năm 1987, Hoàng Kim bảo vệ thành công luận án tiến sĩ tại Viện khoa học Kỹ thuật nông nghiệp Việt Nam (Thanh Trì, Hà Nội); tháng 9 năm 1995, anh được bổ nhiệm làm Giám đốc Trung tâm nghiên cứu, Thí nghiệm nông nghiệp Hưng Lộc (Đồng Nai). Năm 2001-2005 anh thực hiện đề tài hợp tác quốc tế “Chọn tạo, phát triển các giống sắn mới có năng suất bột cao và xây dựng mô hình canh tác sắn thích hợp bền vững”, được giải thưởng quốc tế. 

Tiến sĩ nông học Hoàng Kim còn là người nhiệt tình truyền thụ kiến thức cho thế hệ trẻ. Năm 2001-2004 là hướng dẫn chính của nghiên cứu sinh Trần Văn Sỹ với đề tài “Tuyển chọn giống lạc năng suất cao, thời gian sinh trưởng ngắn thích hợp cho tỉnh Đồng Nai”. Năm 2004-2007 là hướng dẫn chính của nghiên cứu sinh Trần Công Khanh với đề tài “Tuyển chọn giống sắn có năng suất củ tươi và hàm lượng tinh bột cao, thời gian sinh trưởng ngắn, thích hợp với vùng Đông Nam bộ và Tây Nguyên”...

Anh cũng là đồng tác giả của 27 giống cây trồng tốt và 5 quy trình canh tác tiến bộ được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công nhận, công bố 78 bài báo khoa học trong đó có 37 bài tiếng Việt, 41 bài tiếng Anh. Hoàng Kim có mặt ở Ban biên tập các tạp chí khoa học trong và ngoài nước, thành viên nhóm Tư vấn quốc tế Harvest Plus(1), thành viên Gobal Cassava Partnership for Genetic Improvement (2).

Do có nhiều công lao đóng góp cho ngành Nông nghiệp nước nhà, Tiến sĩ Hoàng Kim đã đạt nhiều giải thưởng, trong đó có huy chương bạc hội nghị sáng tạo kỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh giống sắn KM 94 (năm 1997), huy chương vàng Hội chợ quốc tế Cần Thơ  giống sắn KM94 và KM98-1 (năm 2000). Vợ anh cũng là một kỹ sư nông nghiệp đã từng hợp tác với chồng trong nhiều nghiên cứu và thực hành trên đồng ruộng. Hai con Kim học giỏi.

Con gái Hoàng Tố Nguyên (SN 1983) nhận bằng tiến sĩ ở Đại học sư phạm Hoa Trung, hiện giảng dạy môn tiếng Trung ở  Đại học Xã hội và Nhân văn thành phố Hồ Chí Minh. Con trai Hoàng Long (1985) tốt nghiệp thạc sĩ chuyên ngành  đánh giá và tuyển chọn nguồn gen Siêu Lúa Xanh (Green Supper Rice- GSR) ở Viện Hàn lâm Khoa học Nông nghiệp Bắc Kinh. Long đang công tác ở Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp Miền Nam tại thành phố Hồ Chí Minh và sẽ bảo vệ luận văn tiến sĩ vào năm 2017.

Tiến sĩ Hoàng Kim nói với người viết bài này: "Vợ chồng em, cha con em không tham vọng gì lớn lao, chỉ có tâm huyết giúp người nông dân làm ra thật nhiều củ sắn, củ khoai, hạt lạc, hạt lúa, cho cuộc đời họ không chỉ đỡ khổ mà có thể trở nên giàu có, thế hệ con em họ được ăn no, ăn ngon, trước khi ôm sách đến trường, không còn em nào ăn ngày một bữa như tuổi niên thiếu em ngày trước".

Nguyễn Quốc Toàn

--------------------------------------------------------

(1) Là một địa chỉ xanh hàng đầu toàn cầu với mục tiêu nhân đạo và khoa học chống đói nghèo
(2) Đối tác Sắn toàn cầu về  cải tiến di truyền