Nơi thành lập Chi bộ Phố - "địa chỉ đỏ" giáo dục truyền thống cách mạng

  • 08:30 | Thứ Hai, 22/02/2021
  • icon gmail
  • icon facebook
  • icon youtube
(QBĐT) - Nơi thành lập Chi bộ Phố thuộc phường Đồng Hải, TP. Đồng Hới được UBND tỉnh Quảng Bình xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh theo Quyết định số 3597/QĐ-UBND, ngày 30-9-2020. Đây là nơi ghi dấu sự kiện lịch sử quan trọng đối với phong trào cách mạng thị xã Đồng Hới, trung tâm tỉnh lỵ Quảng Bình: Chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên của Đồng Hới ra đời tháng 6-1945.
 
Trong những năm 1936-1939, ở Quảng Bình đã có sự lãnh đạo của Xứ ủy Trung Kỳ. Tại các huyện Lệ Thủy, Bố Trạch, Quảng Trạch, Tuyên Hóa... đã thành lập một số chi bộ Đảng, từng bước tuyên truyền, giác ngộ cách mạng cho quần chúng, xác lập chỗ đứng vững chắc của Đảng trong lòng nhân dân Quảng Bình, đánh dấu bước trưởng thành trong phong trào cách mạng của tỉnh nhà. Ở thị xã Đồng Hới, lúc này đã xuất hiện những "hạt giống đỏ" đầu tiên.
 
Tháng 3-1942, Tỉnh ủy Quảng Trị cử đồng chí Bùi Trung Lập ra Quảng Bình truyền đạt Nghị quyết Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ VIII cho các tổ chức Đảng ở Lệ Thủy và Quảng Trạch. Tại thị xã Đồng Hới, đồng chí Bùi Trung Lập đã tìm gặp đồng chí Hoàng Văn Diệm để truyền đạt nội dung nghị quyết.
Bia ghi dấu nơi thành lập
Bia ghi dấu nơi thành lập "Chi bộ Phố" tháng 6-1945.
Từ đó, công tác tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng và chương trình hoạt động của Mặt trận Việt Minh được mở rộng, các nhóm trung kiên làm nòng cốt để xây dựng Mặt trận Việt Minh được tổ chức ở nhà máy điện, ga Thuận Lý, Sở Công chánh, xóm Phố, xóm Cầu...
 
Trước sự trưởng thành, phát triển có chiều sâu của phong trào công nhân và nhân dân lao động thị xã, đòi hỏi ở Đồng Hới phải có chi bộ Đảng làm hạt nhân lãnh đạo, đưa phong trào cách mạng phát triển đúng hướng. Sau một thời gian theo dõi, bồi dưỡng, giúp đỡ, cùng với tuyên truyền, giáo dục và thử thách trong công tác thực tế, tháng 6-1945, đồng chí Nguyễn Đình Chuyên và đồng chí Hoàng Văn Diệm đã đứng ra thành lập Chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên ở Đồng Hới, lấy tên là "Chi bộ Phố", gồm có 6 đảng viên.
 
Ngoài đồng chí Hoàng Văn Diệm là đảng viên cũ chịu trách nhiệm lãnh đạo, còn có 5 đồng chí mới kết nạp gồm: Tống Châu Sĩ, Đinh Văn Ích, Lê Bá Tiệp, Nguyễn Tú và Trần Đông Sơn. Lễ thành lập “Chi bộ Phố” được bí mật tổ chức tại nhà đồng chí Lê Bá Tiệp nằm cạnh quốc lộ 1A, thuộc phường Đồng Đình, thị xã Đồng Hới (nay là một phần thửa đất nằm trong khuôn viên khách sạn Đồng Hới, số 50, đường Quang Trung, phường Đồng Hải, TP. Đồng Hới).
 
“Chi bộ Phố” ra đời đảm nhiệm vai trò hạt nhân chính trị lãnh đạo phong trào cách mạng Đồng Hới; đồng thời, tạo niềm tin, sức mạnh mới cho các thế hệ yêu nước ở Đồng Hới cùng Đảng bộ và nhân dân Quảng Bình đứng lên khởi nghĩa tháng Tám, giành chính quyền về tay nhân dân. 
 
Sau khi ra đời, “Chi bộ Phố” đã có mối liên lạc với các chi bộ cộng sản khác trong tỉnh mỗi khi có những sự kiện chính trị quan trọng, nhưng về cơ bản vẫn hoạt động độc lập. Chi bộ đã phân công đảng viên về các thôn, xóm đẩy mạnh việc phát triển các đoàn thể cứu quốc. Trong quá trình lãnh đạo phong trào cách mạng, nhiệm vụ xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân được chi bộ đặc biệt chú trọng.
 
Sau khi nhận lệnh khởi nghĩa của Tỉnh bộ Việt Minh truyền xuống, các đồng chí trong “Chi bộ Phố” và Thị bộ Việt Minh đã dẫn đầu các đội thanh niên bán vũ trang có sự yểm trợ của lực lượng khởi nghĩa của tỉnh, bí mật tiến vào chiếm dinh Tỉnh trưởng, Kho bạc, Nông khố Ngân hàng, Nhà máy Điện nước, bưu điện, nhà ga và các công sở... khống chế trại lính Bảo An, trong đó có một đơn vị Nhật.
 
Dưới sự lãnh đạo của "Chi bộ Phố", quần chúng cách mạng ở các phường nội thị Đồng Hới và các xã ngoại thành đã tự vũ trang bằng tất cả các loại vũ khí thô sơ, giương cao cờ đỏ sao vàng và biểu ngữ, hô vang khẩu hiệu “ủng hộ Việt Minh”, “Việt Nam độc lập muôn năm”, tiến vào thị xã Đồng Hới chiếm cứ các công sở của Pháp, Nhật và tay sai...
 
Đúng 8 giờ ngày 23-8-1945, Ủy ban Khởi nghĩa tiến vào tiếp quản dinh tỉnh trưởng trong tiếng hò reo của nhân dân. Chủ tịch Ủy ban Khởi nghĩa tỉnh Quảng Bình Trần Văn Sớ đã long trọng tuyên bố xóa bỏ chính quyền Nhật, Pháp và tay sai từ tỉnh đến cơ sở. Chính quyền đã thực sự về tay nhân dân.
 
"Chi bộ Phố" ra đời muộn hơn so với các chi bộ ở địa phương khác trong tỉnh, nhưng từ khi có sự lãnh đạo trực tiếp của Chi bộ thì ý thức dân tộc, lòng yêu nước và tinh thần đấu tranh chống giặc ngoại xâm của nhân dân thị xã được nâng cao. Chi bộ luôn bám sát đường lối, chủ trương của Đảng để xây dựng cơ sở đảng vững chắc, hoạt động có hiệu quả trên nhiều mặt, lãnh đạo nhân dân thị xã đoàn kết cùng nhân dân trong toàn tỉnh khởi nghĩa giành lại nền độc lập, tự do cho đất nước.
 
Từ khi thành lập chi bộ Đảng đầu tiên của Đồng Hới tháng 6-1945 đến nay cũng đã tròn 75 năm. Chặng đường 75 năm xây dựng và trưởng thành của Đảng bộ thành phố khẳng định vai trò lãnh đạo đúng đắn của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng, của nhân dân, của quê hương, đất nước, tiếp tục tạo thêm nhiều cơ hội, nhiều thuận lợi cho việc từng bước xây dựng TP. Đồng Hới ngày càng giàu đẹp, đổi mới và văn minh.
 
Di tích nơi thành lập "Chi bộ Phố" có giá trị tiêu biểu về lịch sử, là “địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống cách mạng, khơi dậy lòng tự hào dân tộc và bồi đắp sức mạnh đoàn kết trong quần chúng nhân dân xây dựng và bảo vệ quê hương trong thời kỳ mới.
 
Năm 2020, tự hào về những trang sử vẻ vang của dân tộc, tưởng nhớ công lao của những người đi trước, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân TP. Đồng Hới đã tôn tạo di tích nhằm tiếp tục bảo tồn và phát huy giá trị. Hàng năm, nhân kỷ niệm những ngày lễ lớn như: Ngày thành lập Đảng 3-2, Quốc khánh 2-9, Ngày Thương binh-Liệt sỹ 27-7... Đảng bộ, chính quyền và nhân dân TP. Đồng Hới tổ chức dâng hoa tại di tích, tưởng nhớ công lao của các đảng viên đi trước, khơi dậy lòng tự hào về lịch sử đấu tranh cách mạng anh dũng, kiên cường của Đảng bộ và nhân dân Đồng Hới.
 
Trong giai đoạn hiện nay, khi mục tiêu đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh, di tích còn có giá trị trong phát triển du lịch, là điểm đến hấp dẫn trong tuyến tham quan nội thành Đồng Hới.
 
                                                                                      Phan Ánh-Minh Đức