(QBĐT) - Nhằm giảm thiểu nguy cơ rủi ro đối với các phương tiện hoạt động trên biển và hội nhập quốc tế, từ năm 1997, hệ thống Đài Thông tin duyên hải Việt Nam được Nhà nước đầu tư xây dựng và đi vào hoạt động. Đây là một hệ thống gồm 32 Đài Thông tin duyên hải, bố trí dọc theo bờ biển từ Móng Cái tới Kiên Giang, được Công ty TNHH MTV Thông tin điện tử Hàng hải Việt Nam (VISHPEL) tổ chức quản lý và khai thác.

Đài Thông tin duyên hải Huế là một trong những mắt xích quan trọng của hệ thống Đài Thông tin duyên hải Việt Nam. Đây là hệ thống thông tin có vai trò và tầm quan trọng đặc biệt, bảo đảm thông tin liên lạc trên biển, tới các vùng sâu, vùng xa ngay cả trong điều kiện thời tiết xấu, các mạng thông tin thông thường không sử dụng được, góp phần vào sự phát triển của kinh tế biển cũng như là cơ sở thực hiện chiến lược biển của quốc gia.

Hệ thống được thiết lập theo tiêu chuẩn quốc tế, chủ yếu phục vụ cho mục đích cấp cứu, an toàn và tìm kiếm cứu nạn hàng hải (theo các tiêu chuẩn của hệ thống thông tin cấp cứu và an toàn hàng hải toàn cầu GMDSS-Global Maritime Distress and Safety System), thông tin liên lạc cho tàu thuyền, phục vụ khai thác, điều hành, kiểm soát và quản lý các phương tiện hoạt động trên biển, phối hợp với các đơn vị chức năng khác thực hiện công tác tìm kiếm cứu nạn hàng hải, hàng không trên biển và các thông tin liên quan đến bảo vệ an ninh quốc gia thuộc chủ quyền vùng biển Việt Nam. Hệ thống Đài thông tin duyên hải là cơ quan phát ngôn của các quốc gia có biển.

Với nhiệm vụ bảo đảm thông tin liên lạc trên biển, VISHIPEL đang tham gia vào hoạt động của nhiều ngành, lĩnh vực như:

+ Ngành Giao thông vận tải: Hệ thống Đài TTDH Việt Nam bảo đảm thông tin liên lạc cho tàu thuyền hoạt động trên biển, bao gồm các thông tin cấp cứu, an toàn hàng hải theo GMDSS, thông tin TKCN theo Cospas-Sarsat (bảo đảm thông tin cấp cứu cứu nạn trên biển và hàng không Việt Nam), thông tin LRIT để quản lý tàu thuyền trên biển và mạng CNTT quản lý tàu thuyền cho ngành hàng hải Việt Nam...

+ Ngành Thủy sản: VISHIPEL đang quản lý hệ thống cơ sở hạ tầng mạng và bảo đảm thông tin liên lạc cho các tàu thuyền đánh cá hoạt động trên vùng biển Việt Nam và vùng lân cận.

+ Ngành Viễn thông và CNTT: Công ty đang quản lý hệ thống cơ sở hạ tầng mạng và cung cấp các dịch vụ phục vụ thông tin, phục vụ vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, trên biển và ven biển.

+  Ngành Dầu khí: Công ty cung cấp dịch vụ thông tin liên lạc (Inmarsat, VSAT) và các trang thiết bị đầu cuối cho giàn khoan, tàu thăm dò, khai thác, vận tải dầu khí.

+ Đối với lĩnh vực an ninh quốc phòng và ngoại giao: VISHIPEL là đơn vị duy trì mạng lưới thông tin chính thống trên biển, góp phần khẳng định chủ quyền vùng biển quốc gia; bảo đảm thông tin liên lạc cho các hoạt động an ninh, quốc phòng có tính bảo mật cao.

+ Trong lĩnh vực PCLB và TKCN: VISHIPEL là thành viên của Ban chỉ huy TKCN &PCLB của Bộ TT&TT, Cục Hàng hải Việt Nam, hệ thống các Đài Thông tin duyên hải của VISHIPEL kết nối trực tiếp với BCH PCLB&TKCN các tỉnh thành ven biển theo đúng Quyết định 137 của Thủ tướng Chính phủ, với các cơ quan liên quan như UBQGTKCN, Trung tâm TKCN Hàng hải, Bộ đội Biên phòng, Hải quân, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn TW, Viện Vật lý địa cầu...

Là một thành viên của VISHIPEL, Đài Thông tin Duyên hải Huế, đóng tại cảng cá Thuận An, thị trấn Thuận An, tỉnh Thừa Thiên - Huế, là một trong những mắc xích quan trọng của hệ thống Đài Thông tin duyên hải Việt Nam.

1. Tình hình thông tin liên lạc trên biển

Khi hoạt động trên biển, con người cần được bảo đảm 03 loại thông tin chính là thông tin an toàn (dự báo thiên tai, thời tiết biển, tập trận...), thông tin cấp cứu, tìm kiếm cứu nạn và thông tin liên lạc.
Đối với tàu vận tải, việc bảo đảm các thông tin trên bắt buộc phải tuân theo các quy định quốc tế, cụ thể:

- Thông tin an toàn hiện theo 02 phương thức là hệ thống NAVTEX qua Đài Thông tin duyên hải và hệ thống Inmarsat-C được cung cấp miễn phí.

- Thông tin cấp cứu và TKCN theo 03 phương thức là gọi cấp cứu qua DSC tới các đài TTDH, cấp cứu qua Inmarsat-C tới Đài LES Hải phòng hoặc phát báo động cấp cứu qua hệ thống COSPAS-SARSAT tới đài LUT/MCC Việt Nam.

- Thông tin liên lạc có thể thực hiện qua các đài thông tin duyên hải và các đài thông tin vệ tinh. Đối với tàu cá, Việt Nam hiện có khoảng 130.000 tàu cá tuy nhiên chủ yếu hoạt động ven bờ, chỉ có 22.000 tàu đánh bắt xa bờ theo số liệu của Bộ NN&PTNN.

Các tàu đánh bắt ven bờ chủ yếu sáng đi chiều về được cung cấp nhu cầu thông tin qua các hệ thống thông thường như phát thanh, truyền hình và hệ thống mạng điện thoại di động.

Các tàu đánh bắt xa bờ phải trang bị thiết bị thông tin theo Quyết định số 137/2007/QĐ-CP của Chính phủ và Thông tư số 15/2011/TT-NN&PTNN. Đối với việc cung cấp thông tin cho tàu cá, nhà nước giao cho hệ thống Đài thông tin duyên hải Việt Nam và một số trạm bờ của Bộ đội Biên phòng thực hiện.

Hệ thống Đài Thông tin duyên hải Việt Nam là đơn vị chính thức được nhà nước giao nhiệm vụ cung cấp thông tin liên lạc cho tàu cá và đã hoàn thành các nhiệm vụ này. Đây là hệ thống dân sự, bảo đảm khả năng phối hợp quốc tế tốt. Hàng năm hệ thống Đài TTDH Việt Nam thường xuyên phối hợp giữa các cơ quan liên quan, đào tạo, hướng dẫn, tuyên truyền cho ngư dân về việc trang bị và sử dụng thiết bị thông tin liên lạc phù hợp với tiêu chuẩn của thông tin an toàn hàng hải.

2. Các trang thiết bị bắt buộc trang bị trên tàu đánh bắt xa bờ

Theo Thông tư số 15/2011/TT-BNNPTNN, tàu đánh bắt xa bờ cần trang bị:

- Thiết bị định vị vệ tinh (GPS): để ngư dân trên tàu xác định được vị trí hiện tại của tàu.

- Máy thu chuyên dụng thông tin dự báo thiên tai SSB: Để thu nhận các thông tin dự báo thời tiết, dự báo thiên tai được phát đi từ hệ thống Đài Thông tin duyên hải Việt Nam.

- Thiết bị thu phát thoại đơn biên sóng ngắn (HF) để thông tin liên lạc và thông tin cấp cứu trong các trường hợp cấp cứu, khẩn cấp.

- Thiết bị tự động phát tín hiệu báo nạn qua hệ thống thông tin vệ tinh Cospas-Sarsat hoạt động ở băng tần 406 MHz (thiết bị EPIRB).

Thực tế, các tàu thuyền mới chỉ trang bị thiết bị định vị vệ tinh GPS và bước đầu trang bị máy thu phát HF.

3. Những kết quả đạt được

Nhận thức được các vấn đề nêu trên, trong thời gian vừa qua Đài Thông tin duyên hải Huế đã cố gắng thực hiện tốt việc cung cấp thông tin liên lạc cho các tàu đánh bắt xa bờ cụ thể gồm:

- Quy trình hóa hoạt động cung cấp thông tin liên lạc cho tàu cá xa bờ;

- Nâng cao chất lượng phát các bản tin dự báo thời tiết biển, thiên tai, kêu gọi tàu thuyền tránh trú bão bằng cách tăng tần suất phát, kết nối với các đài lớn trong hệ thống tăng công suất phát bằng máy phát công suất lớn;

- Chủ động triển khai kết nối với Ban chỉ huy PCBL&TKCN tại địa phương theo Quyết định 137/2007/QĐ-CP của Chính phủ. Thường xuyên có liên hệ với các cơ quan chức năng tại địa phương trong phối hợp cung cấp thông tin cho ngư dân. Cụ thể, trong tháng 5-2014 Đài Thông tin duyên hải Huế đã ký kết biên bản thỏa thuận, phối hợp với Văn phòng BCH PCLB & TKCN tỉnh Quảng Bình về việc “Phối hợp tiếp nhận, xử lý thông tin phục vụ công tác PCLB và TKCN; tuyên truyền, phổ biến kiến thức cho tàu, thuyền đánh bắt hải sản thuộc tỉnh Quảng Bình”;

- Trong năm qua, Đài Thông tin duyên hải Huế đã phối hợp với Chi cục KTBVNLTS tỉnh Quảng Bình tổ chức 2 lớp đào tạo, tuyên truyền tới hơn 100 ngư dân ở địa bàn 2 xã Đức Trạch và Bảo Ninh về vai trò của thông tin liên lạc, các kỹ năng về khai thác sử dụng thông tin trong điều kiện bình thường cũng như khi gặp sự cố;

- Hằng năm, Đài Thông tin duyên hải Huế đã triển khai chương trình phổ biến kiến thức trực tiếp tại tàu, giới thiệu tuyên truyền, phát tờ rơi, bảng tần số, tài liệu hướng dẫn thông tin liên lạc cho ngư dân.
Với những gì đã làm được trong thời gian qua, có thể khẳng định rằng, Đài Thông tin duyên hải Huế nói riêng và hệ thống Đài Thông tin duyên hải Việt Nam đã và đang giữ một vai trò quan trọng đối với tất cả các hoạt động trên biển và là cầu nối chính giữa con người, phương tiện hoạt động trên biển với đất liền.

Hiện tại và trong tương lai, hệ thống Đài Thông tin duyên hải Việt Nam mãi mãi là người bạn thân thiết, là dịp cầu thông tin liên lạc đáng tin cậy trong suốt hành trình ra khơi xa của bà con ngư dân.