(QBĐT) - “Ngày còn nhỏ, tôi được nghe kể nhiều về chuyến thăm của Bác Hồ đến Quảng Bình năm 1957, nhất là ánh mắt đau đáu của Người hướng về miền Nam trong buổi chiều bên cửa biển Nhật Lệ. Điều đó luôn thôi thúc tôi sáng tác một ca khúc về chuyến thăm đặc biệt ấy của Người”-nhạc sỹ Dương Viết Chiến (Hội Văn học-Nghệ thuật Quảng Bình) đã nói như thế khi nhắc về kỷ niệm sáng tác nên ca khúc “Kết ngàn đài hoa kính dâng lên Người”.

Tác phẩm “Kết ngàn đài hoa kính dâng lên Người”.

Đây là tác phẩm đạt giải A cuộc vận động sáng tác, quảng bá tác phẩm nghệ thuật và báo chí theo chủ đề “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Chí Minh” lần thứ I, năm 2009 và cũng là một trong những ca khúc làm nên tên tuổi nhạc sỹ Dương Viết Chiến.

Ngày 16-6-1957, Bác Hồ về thăm Quảng Bình. Trong chuyến thăm ngắn ngủi nhưng chan chứa tình cảm ấy, Bác Hồ đã gặp gỡ các cán bộ văn phòng Ủy ban nhân tỉnh, Tỉnh ủy Quảng Bình, trò chuyện với hơn 500 cán bộ cốt cán tại Hội trường Tỉnh ủy Quảng Bình, gặp gỡ nói chuyện với già làng, trưởng bản các dân tộc thiểu số của Quảng Bình.

Ngay trước giờ trở lại Thủ đô, Người đã có buổi gặp mặt thân tình với hàng vạn đồng bào và chiến sỹ vùng đất lửa ngay tại sân vận động Đồng Hới. Tình cảm của Người, hình ảnh vị cha già kính yêu của dân tộc đã in sâu trong trái tim và tiềm thức của bao thế hệ người dân Quảng Bình.

Trong hồi ức của mình, đồng chí Vũ Kỳ, Viện trưởng Viện Bảo tàng Hồ Chí Minh, nguyên Thư ký riêng của Bác kể lại rằng đêm đó nằm bên cạnh Bác tại Đồng Hới, Bác cứ trằn trọc không ngủ được, liên tiếp đốt thuốc lá, rồi Bác nói: “Mẹ mình mất ở Huế, bố mất ở Cao Lãnh, quê mình còn suốt mãi trong kia, cho nên mình về thăm quê lần này, mới dừng chân lại ở đây vẫn là chưa đi đến nơi về đến chốn”.

Sinh thời, Bác Hồ cũng từng nói: “Ở miền Nam, mỗi người, mỗi gia đình đều có một nỗi đau khổ riêng. Gộp nỗi đau khổ riêng của mỗi người, mỗi gia đình lại thì thành nỗi đau khổ của tôi”. Nỗi đau khôn nguôi của Người là chưa một lần quay trở lại miền Nam thương yêu. Và chuyến về thăm Quảng Bình hôm đó là chuyến đi vào Nam xa nhất và cuối cùng sau một vòng bôn ba khắp trái đất của Người.

Dù không có nhiều người may mắn được gặp Bác nhưng với nhân dân Quảng Bình, thời điểm ấy là những tháng ngày đẹp đẽ nhất trong suốt những năm tháng đạn bom chiến tranh và cũng là niềm tự hào khôn nguôi cho đến mãi hôm nay.

Nhạc sỹ Dương Viết Chiến nhớ lại rằng, năm 1957, ngày Bác Hồ về thăm Quảng Bình, ông mới tròn 12 tuổi. Nhưng những ngày hè tháng sáu năm đó, nhân dân quê hương ông vẫn cứ xôn xao mãi câu chuyện vị cha già muôn vàn kính yêu của dân tộc đã không quản ngại bom đạn chiến tranh, đường sá xa xôi để tận tình thăm hỏi, động viên nhân dân Quảng Bình hăng hái sản xuất và chiến đấu.

Ông bảo, thời điểm ấy và cho đến mãi về sau, nhiều người kể lại rằng trong buổi chiều đến thăm cửa biển Nhật Lệ, ánh mắt của Người cứ hướng về miền Nam. Có lẽ điều đau đáu nhất của Bác là chưa một lần được trở lại thăm đồng bào, chiến sỹ miền Nam-nơi đã từng in hằn bao “dấu chân vạn dặm” của Người.

Những lời kể ấy đã khiến nhạc sỹ Dương Viết Chiến xúc động mạnh mẽ. Sau nhiều năm nuôi dưỡng cảm xúc cùng những tình cảm đặc biệt dành cho Người cha già muôn vàn kính yêu của dân tộc, năm 2002, nhạc sỹ Dương Viết Chiến đã cho ra đời ca khúc “Kết ngàn đài hoa kính dâng lên Người”.

Mở đầu ca khúc đã tái hiện lại không khí hân hoan của mảnh đất và con người Quảng Bình trong khoảnh khắc lịch sử ngày đón Bác về thăm: “Con nhớ một ngày mùa hè Bác về thăm. Quảng Bình quê ta cờ hoa rực rỡ đón Người. Trên đài cao thành Đồng Hới, Bác vẫy chào. Lời Người thiêng liêng âm vang mãi muôn đời”.

Để rồi tiếp nối sau đó là lời ca tha thiết thể hiện nỗi niềm đau đáu, day dứt của Bác Hồ muốn một lần được trở vào thăm miền Nam yêu thương: “Và ngày ấy, Bác mong được vô Nam thăm lại đồng bào còn đau thương trong xiềng xích giặc. Chỉ cách một mái chèo mà đường cách trở núi sông. Bác chưa vào thăm được mà không giấu được nỗi đau. Bác Hồ ơi!”. Nhạc sỹ Dương Viết Chiến bảo rằng, lời hát ấy xuất phát từ câu thơ chan chứa nỗi niềm của nhà thơ Thanh Hải: “Xa nhau chỉ một mái chèo/ Mà đi trăm núi vạn đèo đến đây”.

Đó là nỗi đau chung của nhân dân hai bờ sông Bến Hải và còn là nỗi đau riêng khôn nguôi của Bác Hồ trong những năm tháng đất nước bị chia cắt hai miền Nam-Bắc. “Bài hát là câu chuyện kể về chuyến thăm đặc biệt của Bác Hồ với nhân dân Quảng Bình nhưng lại mang âm hưởng dân ca Nam Bộ cũng vì lẽ đó”, nhạc sỹ Dương Viết Chiến cho biết thêm.

Khắc ghi lời dặn dò của Bác Hồ khi Người về thăm, trong những năm đổi mới của đất nước, Quảng Bình vững tin bước vào những năm tháng dựng xây và đã giành được muôn vàn sự đổi mới trên quê hương vốn khó nghèo này. Quê hương ngày càng đổi khác, cuộc sống của nhân dân Quảng Bình đang no ấm, tốt đẹp hơn từng ngày và những công trình trọng điểm đang ngày ngày đua nhau mọc lên trên mảnh đất gió Lào, cát trắng.

Nhạc sỹ Dương Viết Chiến cùng vợ-nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Đặng Thị Kim Liên.

Đó là “những đài hoa” đẹp đẽ, thiêng liêng nhất kính dâng lên Bác Hồ kính yêu, như trong lời kết bài hát, nhạc sỹ Dương Viết Chiến đã viết: “Đường mòn Hồ Chí Minh hôm nay đã rộng mở. Từ mọi nẻo đường quê hương, đất nước đều hướng vào con đường mang tên Bác. Như Bác đang về thăm lại quê hương chúng con. Quảng Bình quê ta thi đua làm theo lời Bác. Kết ngàn đài hoa kính dâng lên Người”.

Ngay bản thân nhạc sỹ Dương Viết Chiến cũng đã có rất nhiều ca khúc viết về đề tài Bác Hồ. Đó đều là những tác phẩm khởi đầu cho sự nghiệp sáng tác và làm nên tên tuổi của ông. Cùng với “Kết ngàn đài hoa kính dâng lên Người”, Dương Viết Chiến có các tác phẩm viết về Bác như: “Đi lên những người sư phạm” (1967), “Nắng Ba Đình” (1972), “Ta đi giữa mùa xuân chiến thắng” (1975)...

Trong đó, ca khúc “Đi lên những người sư phạm” lấy cảm hứng từ bức thư chứa chan tình cảm ấm nồng của Bác Hồ gửi cho ngành giáo dục nước nhà. Đến hôm nay, những ca khúc ấy vẫn được người yêu nhạc đón nhận bằng tất cả sự trân trọng và yêu mến.

Có lẽ tình cảm thiêng liêng dành cho Vị cha già muôn vàn kính yêu của dân tộc đã thẳm sâu trong tiềm thức của mỗi người dân nước Việt và cũng là ngọn lửa ấm dễ dàng lan tỏa. Bởi thế, những khúc hát viết về Bác đều có sức lay động lớn lao. Hình ảnh của Người trong một ngày hè rực nắng của gần 60 năm về trước sẽ đi mãi vào thơ ca, đi vào nhạc họa và sống mãi trong trái tim của bao thế hệ người dân Quảng Bình.

Diệu Hương