(QBĐT) - Khán giả cả nước và tỉnh Quảng Bình từng được thưởng thức bộ phim của Đài Truyền hình Việt Nam “Bản hòa tấu Sơn Đoòng”. Những thước phim đã giới thiệu cho người xem vẻ đẹp lộng lẫy của tuyệt tác thiên nhiên- một trong những hang động lớn nhất thế giới, đẹp nhất thế giới- hang Sơn Đoòng, qua đó góp phần quảng bá tiềm năng du lịch của quê hương Quảng Bình.

Đạo diễn Nguyễn Hoàng Lâm (bên trái) trao tặng tỉnh Quảng Bình dữ liệu về hang Sơn Đoòng.

Chúng tôi đã đặt câu hỏi, đạo diễn phim là ai? Lý do nào đã đưa đến cho đạo diễn phim những cảm xúc, ý tưởng hay như vậy ? Một cơ duyên và cả một sự may mắn nữa đã cho chúng tôi được gặp đạo diễn phim “Bản hòa tấu Sơn Đoòng”.

Đó là một ngày cuối năm 2015, vào dịp Liên hoan truyền hình toàn quốc diễn ra tại tỉnh ta, chúng tôi được ban tổ chức bố trí gặp và trò chuyện với đạo diễn Nguyễn Hoàng Lâm, Phó trưởng ban Khoa giáo Đài Truyền hình Việt Nam tại Khách sạn Mường Thanh bên bờ biển Nhật Lệ.  Nguyễn Hoàng Lâm còn trẻ, mới ngoài 40 tuổi. Cùng trò chuyện với chúng tôi còn có NSND Nguyễn Thước, một trong những tác giả làm nên bộ phim tài liệu nổi tiếng “Trở lại Ngư Thủy”.

Vào đầu câu chuyện, NSND Nguyễn Thước nhận xét: “Bản hoà tấu Sơn Đoòng” là phim tài liệu khoa học - nghệ thuật, kết hợp nhuần nhuyễn giữa tài liệu khoa học và nghệ thuật âm nhạc, ánh sáng. Trên nền bản giao hưởng số 5 của Bethoven, “Bản hòa tấu Sơn Đoòng” đã giúp người xem di chuyển trong lòng hang động lớn nhất thế giới, khám phá những kiến thức khoa học kỳ thú về địa mạo, quá trình hình thành hang, về lịch sử cư trú của nhiều loài động, thực vật tại đây và về những con người phát hiện, gắn bó, bảo tồn, giữ gìn hang động đặc trưng này.

Đạo diễn Nguyễn Hoàng Lâm có rất nhiều kỷ niệm đẹp về đứa con tinh thần của mình, tác phẩm “Bản hòa tấu Sơn Đoòng”. Anh khiêm nhường nói: Đây là công lao của tập thể Đài Truyền hình Việt Nam. Khó hình dung được một khối lượng công việc khi thực hiện bộ phim. Toàn bộ ê kíp làm phim gồm đạo diễn, quay phim phụ trách ánh sáng, công nghệ quét 3D cùng phóng viên tác nghiệp của Báo Nhân dân... Riêng thiết bị nặng trên 1 tấn được hơn 80 người vận chuyển vào hang đã là một kỳ công.

Thưa đạo diễn, khó khăn đặt ra trong quá trình tác nghiệp của đoàn làm phim là gì?. Trả lời câu hỏi của chúng tôi, đạo diễn Nguyễn Hoàng Lâm cho biết: Ngoài việc vận chuyển số thiết bị khổng lồ phải kể đến sự thiếu ánh sáng ở trong hang động. Thực tế, Sơn Đoòng đã được phát hiện và công bố từ những năm 90 của thế kỷ trước. Các đài truyền hình lớn đến từ Nhật Bản, Đức, Mỹ đã tới làm phim. Họ sử dụng những thiết bị chuyên dụng đắt tiền mà Việt Nam thời kỳ đó chưa có.

Tuy nhiên họ cũng chỉ sử dụng những nguồn chiếu sáng nhỏ, quay những khoảng nhỏ chứ chưa quay được bối cảnh hùng vĩ trong hang. Tới năm 2007, VTV2 đã quan tâm tới hang Sơn Đoòng nhưng vẫn chưa đủ điều kiện để làm. Chúng tôi mới chỉ thu thập dữ liệu và nuôi hy vọng. Đến năm 2014, lãnh đạo Ban khuyến khích làm chương trình chất lượng cao, chúng tôi mới quay trở lại Sơn Đoòng. Tháng 4 năm 2014, tôi và nhà quay phim Nguyễn Tài Văn theo đoàn du lịch khảo sát hang Sơn Đoòng, tháng 10 cùng năm quay lại làm tiền kỳ.

Là tổng đạo diễn của phim, thực sự tôi có cảm giác "ngộp thở" trước khung cảnh vô cùng hùng vĩ huyền bí trong hang. Tất cả những gì xẩy ra với vỏ địa chất ở Quảng Bình từ 2 đến 5 triệu năm cho đến nay vẫn còn nguyên. Hoạt động 10 ngày, 9 đêm của đoàn làm phim, chúng tôi tuyệt đối giữ gìn hang nguyên trạng, không làm bất cứ điều gì để ảnh hưởng cảnh quan tự nhiên; không bẻ nhũ, không ngồi trên nhũ, tất cả rác thải hữu cơ đều được chôn, rác thải vô cơ đem đốt.

Trong hang đến 1 mẩu thuốc lá cũng không được để lại. Bao khó khăn phải vượt qua trong quá trình làm phim tại hang như vượt qua bãi đá tai mèo, muốn xuống hang phải đu dây 80m, với đèn trên đầu chúng tôi chỉ nhìn được trước mặt khoảng 3m.

Tác giả bài báo trò chuyện với đạo diễn Nguyễn Hoàng Lâm.

Tuy nhiên, thuận lợi được tác nghiệp tại hang động lớn nhất thế giới, đẹp nhất thế giới là hạnh phúc lớn nhất của đoàn làm phim". Một thuận lợi cho cá nhân tôi là trước khi làm đạo diễn phim “Bản hòa tấu Sơn Đoòng” tôi may mắn được thực hiện bộ phim “Chuyện cổ tích của thần đất” vào năm 2010. Thời gian đó tôi đã được sự giúp đỡ quý báu của các chuyên gia hang động nổi tiếng như HaWard Limber, các nhà khoa học Vũ Văn Phái, Tạ Hòa Phương...

Cũng một sự tình cờ đầy may mắn là tôi đã từng được nghe bản nhạc nổi tiếng của nhạc sĩ thiên tài Bethoven - Bản giao hưởng số 5 nói về khúc định mệnh, gõ cửa nhân loại. Khi khảo sát Sơn Đoòng, tự nhiên một ý tưởng chợt đến với tôi khi kết hợp âm nhạc và khoa học. Hang Sơn Đoòng, mang đủ vẻ đẹp tuyệt tác để biểu diễn bản giao hưởng số 5 của Bethoven. Đây là bản giao hưởng nổi tiếng mang âm hưởng chủ đạo ngợi ca tình yêu cuộc sống; ca ngợi cuộc chiến đấu của con người chống lại định mệnh đang gõ cửa.

Bộ phim tài liệu khoa học “Bản hòa tấu Sơn Đoòng” của đạo diễn Nguyễn Hoàng Lâm đã ra mắt người xem truyền hình cả nước, nằm trong chương trình phim chất lượng cao được phát sóng vào giờ vàng và được khán giả cả nước đánh giá cao.  Bộ phim “Bản hòa tấu Sơn Đoòng đã giành giải Bông sen Vàng cho phim xuất sắc hạng mục phim khoa học tại liên hoan phim Việt Nam lần thứ 19. Khán giả cả nước trong đó có khán giả quê hương Quảng Bình rất cảm ơn đoàn làm phim đã chuyển tải thông điệp về hang Sơn Đoòng-một thương hiệu cao quý của du lịch Quảng Bình.

Nhân dịp bế mạc liên hoan truyền hình toàn quốc lần thứ 35 tổ chức tại Quảng Bình, đạo diễn Nguyễn Hoàng Lâm đã tặng tỉnh Quảng Bình hệ thống dữ liệu về hang Sơn Đoòng, bao gồm hình ảnh, video, và các số liệu đo đạc. Đây là món quà tặng rất quý và mang nhiều ý nghĩa cho tỉnh ta trong quá trình nghiên cứu, giới thiệu, quảng bá về hoạt động du lịch, bởi hang Sơn Đoòng là hang lớn nhất, đẹp nhất có ý nghĩa là khâu đột phá mới về quảng bá thương hiệu du lịch Quảng Bình nhưng số nhà khoa học có cơ hội vào hang còn rất ít.

Phan Hòa