(QBĐT) - Trên Báo Quảng Bình cũng như nhiều tờ báo khác thường có những chuyên mục như: “Đẹp và chưa đẹp”, “Qua đường dây nóng”, “Ý kiến bạn đọc”, “Ống kính chụp nhanh”, “Chộp”... giành cho ảnh phê bình. Đây là một mảng đề tài trong ảnh báo chí thu hút khá nhiều người tham gia.

Song không khỏi có những ý kiến cho rằng chụp ảnh phê bình phản ánh những hiện tượng gây mất cảnh quan đô thị, mất vệ sinh đường phố... có gì là khó, ai có máy ảnh chẳng chụp được.

Hút cát trái phép đầu nguồn sông Gianh (Tuyên Hóa).

Các ảnh phê bình trên báo chí nói chung và báo Quảng Bình nói riêng khá đa dạng, phong phú. Những người cầm máy ảnh dù là phóng viên chuyên nghiệp hay cộng tác viên, bạn đọc quan tâm đến mảng đề tài này cũng phải trăn trở suy nghĩ và khá nhanh nhạy mới “chộp” được những tấm ảnh phê bình đáng giá.

Một đặc trưng của chụp ảnh phê bình là sự việc diễn ra thường bất ngờ, nếu máy ảnh không sẵn sàng, người chụp không nhanh nhạy rất khó đạt được nội dung cần phản ánh. Ví như: để ghi hình một xe máy chở hàng cồng kềnh vi phạm luật an toàn giao thông, hoặc một xe máy chở ba bốn cô cậu choai choai phóng nhanh vượt ẩu lại không đội mũ bảo hiểm, chắc chắn người cầm máy cũng phải đi xe bám sát, hoặc vượt qua một vài đoạn phố, một tay chỉnh nhanh vòng cự ly máy ảnh, lên phim (nếu là máy cơ), tiếp tục đi xe máy đến đoạn phù hợp với cự ly rồi nhanh chóng đưa máy lên chụp. Có thể phải chụp vài lần mới được một tấm ảnh vừa ý.

Một lần, tôi được ban biên tập phân công chụp ảnh phản ánh về việc ô nhiễm môi trường khói bụi ảnh hưởng tới sức khỏe của người dân ở xưởng chế xuất mây song của một doanh nghiệp tại thành phố Đồng Hới. Tôi mang máy tới khu vực đó, việc chụp ảnh khói bụi đen sì tỏa ra mù mịt từ ống khói của xưởng không khó. Nhưng tìm được một địa điểm để tác nghiệp khâu xử lý tại lò lại là một việc không dễ, bởi vì phải vào được phía trong xưởng mới chụp được hình ảnh của công nhân đang thực hiện việc ngâm, xả lưu huỳnh không đúng quy trình gây ô nhiễm môi trường. Đang loay hoay chưa biết làm thế nào để tiếp cận thì bảo vệ đã “tóm cổ” tôi... Phân bua một lúc, anh bảo vệ “thật thà” kia mới tha cho chứ không thì bị “ăn đòn” là cái chắc, và số phận chiếc máy ảnh cũng chẳng còn nếu người bảo vệ biết được mục đích của tôi. Thế nhưng, tôi vẫn không chịu thua, đồng thời tìm cách khác tiếp cận. Thế là lần sau tôi làm quen với một vài nhà dân sống gần nhà xưởng có vị trí tác nghiệp tốt. Và tôi cũng đã tìm được một vị trí khá an toàn để thực hiện ở ngay cửa sổ tầng 2 ngôi nhà ông tổ trưởng dân phố. Rồi cũng đã có được một chùm ảnh như ý trình ban biên tập. Sau khi bài viết được đăng tải cùng chùm ảnh trên mặt báo, cơ quan chức năng đã tiến hành kiểm tra xử phạt, đồng thời buộc xưởng đó phải đóng cửa vì vi phạm về vệ sinh khí thải, ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân sống trong khu vực.

Chụp ảnh các tụ điểm tiêm chích ma túy lại càng khó khăn hơn, đó là sự nguy hiểm luôn rình rập. Để tiếp cận các tụ điểm tiêm chích, người chụp ảnh phải khảo sát như một trinh sát hình sự.

Một vài ví dụ trên đây cho thấy ảnh phê bình trên báo chí là một thể loại khó chụp và nhiều người cũng ngại chụp. Để có ảnh phê bình, người chụp ảnh phải có cái nhìn quan điểm tốt, xấu, đúng, sai về một hiện tượng, sự việc. Trước hết tấm ảnh phải phản ánh đúng và kịp thời theo yêu cầu: ở đâu? bao giờ? tại sao? ai? thế nào? của ảnh báo chí; người chụp phải có tâm và có lòng kiên trì, thứ nữa phải đi nhiều nơi, máy ảnh luôn sẵn sàng bên người vì các hiện tượng, sự việc diễn ra thường bắt gặp một cách bất chợt, không có chủ đề hoặc sự sắp đặt sẵn ngay trong ý tưởng của người chụp.

Tiến Hành