(QBĐT) - Ngày 18-6-2012, Quốc hội khóa XIII đã thông qua Luật Phòng chống tác hại thuốc lá (PCTHTL) và có hiệu lực thi hành từ ngày 1-5-2013. Luật PCTHTL ra đời phù hợp với Công ước khung của Tổ chức Y tế thế giới về kiểm soát thuốc lá, đồng thời là một quyết định quan trọng, mang tính lịch sử trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Đây cũng là thành công của ngành Y tế sau nhiều năm xây dựng và vận động toàn xã hội, các ban, ngành, Quốc hội, Chính phủ ủng hộ cho dự luật quan trọng này nhằm góp phần giảm thiểu tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe con người.

Thời gian qua, Chính phủ đã ban hành nhiều nghị định về chương trình PCTH của thuốc lá giai đoạn 2012-2020 như: Nghị định số 77/2013/NĐ-CP qui định chi tiết thi hành Luật PCTH của thuốc lá về một số biện pháp PCTH thuốc lá; Nghị định số 176/2013/NĐ-CP xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế, bao gồm PCTH của thuốc lá; Nghị định số 67/2013/NĐ-CP qui định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật PCTH của thuốc lá về kinh doanh thuốc lá...

Cùng với việc hoàn thiện các văn bản pháp quy, mạng lưới PCTHTL tại các tỉnh cũng đã được kiện toàn. Để đẩy mạnh việc thực thi Luật PCTHTL, UBND tỉnh Quảng Bình đã ra Quyết định số 682/QĐ-UBND ngày 17-3-2015 về việc thành lập và kiện toàn Ban chỉ đạo Chương trình PCTHTL. Đây là cơ sở để sớm đạt được mục tiêu Chiến lược quốc gia PCTHTL đến năm 2020 và thực thi tốt các quy định của Luật PCTHTL...

Tại tỉnh ta, cùng với việc ban hành Kế hoạch hành động triển khai công tác PCTHTL của tỉnh, Ban chỉ đạo PCTHTL tỉnh đã tổ chức nhiều hành động thiết thực trong việc giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá và các điều kiện bảo đảm để phòng chống tác hại của thuốc lá.

Các sở, ban, ngành, các tổ chức xã hội, UBND các huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh đã thành lập Ban chỉ đạo PCTHTL tại đơn vị, địa phương mình quản lý. Nhiều cơ quan, ban, ngành cũng đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền PCTHTL, nhất là ở những địa điểm cấm thuốc lá hoàn toàn. Đặc biệt, Sở Y tế, Trung tâm truyền thông giáo dục sức khỏe, Chương trình PCTHTL Quốc gia (VINACOSH) đã phối hợp với các sở, ban, ngành tiếp tục mở rộng mô hình nơi làm việc và bệnh viện không khói thuốc.

Nhờ đó, nhiều mô hình điểm về xây dựng cơ quan, đơn vị không khói thuốc đã được hình thành tại các cơ sở y tế và các đơn vị như: Trường trung cấp Y tế Quảng Bình, các bệnh viện đa khoa, trường học, Liên đoàn Lao động các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh... Một số chương trình truyền thông trực tiếp được triển khai tại các cơ sở y tế và trường học về tác hại thuốc lá, thu hút đông đảo cán bộ y tế, học sinh, sinh viên tham gia. Thông qua các hình thức như treo biển báo cấm hút thuốc tại các cơ quan, trường học, bệnh viện, phát sóng trên Đài Phát thanh-Truyền hình, tuyên truyền trên Báo Quảng Bình về chủ đề không hút thuốc nơi công cộng, nhà ở và nơi làm việc... những thông điệp về PCTHTL được chuyển tải một cách sâu rộng, cụ thể, thiết thực nhằm vận động người dân từ bỏ thói quen hút thuốc lá để bảo vệ sức khỏe.

Tất cả những hoạt động đó đã thể hiện sự quyết tâm của các cấp chính quyền trong việc thực thi Luật PCTHTL, góp phần nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi hút thuốc lá của người dân.

Đoàn viên thanh niên Sở Y tế phát tờ rơi tuyên truyền phòng chống tác hại thuốc lá.

Không chỉ chú trọng nhân rộng mô hình không khói thuốc lá, các chiến dịch truyền thông được tăng cường trên phạm vi toàn tỉnh nhằm phổ biến Luật PCTHTL và các văn bản hướng dẫn thi hành.

Ban chỉ đạo PCTHTL của tỉnh đã tổ chức nhiều hoạt động tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng và tập huấn Luật PCTHTL cho nhiều cơ quan, đoàn thể về: nâng cao năng lực truyền thông về Luật PCTHTL cho cán bộ chủ chốt của các sở, ban, ngành; phổ biến Luật và thực thi Luật PCTHTL cho cán bộ công an, thanh tra; PCTH thuốc lá trong giáo viên/thanh niên/sinh viên và truyền thông PCTH thuốc lá tại các trường học, cơ sở y tế...

Đến nay, nhiều cơ quan, đơn vị đều treo biển cấm hút thuốc, biển cảnh báo xử phạt, phổ biến nội quy không hút thuốc lá trong cơ quan. Một số đơn vị đã đưa việc không hút thuốc lá vào tiêu chí xếp loại thi đua hàng năm. Nhờ đó, tỷ lệ cán bộ, công chức hút thuốc giảm đáng kể. Nhiều đồng chí lãnh đạo đơn vị đã gương mẫu bỏ thuốc lá, chỉ đạo tốt việc thực hiện môi trường làm việc không khói thuốc tại đơn vị mình.

Ngoài ra, một số ngành, đoàn thể, tổ chức chính trị xã hội đã tham gia tích cực và có sự phối hợp liên ngành trong các hoạt động phòng chống tác hại thuốc lá. Một trong những yếu tố để việc thực hiện Luật PCTHLT có nhiều chuyển biến tích cực là công tác thanh kiểm tra được triển khai đồng bộ.

Nhằm đánh giá hiệu quả công tác thực thi Luật PCTHTL, đặc biệt là ở những nơi cấm thuốc lá hoàn toàn, Ban chỉ đạo PCTHTL đã thành lập đoàn kiểm tra liên ngành và tổ chức nhiều đoàn thanh tra, kiểm tra giám sát trong lĩnh vực PCTHTL tại các cơ sở y tế và khối các trường học trên địa bàn thành phố Đồng Hới, huyện Tuyên Hoá, huyện Quảng Trạch và thị xã Ba Đồn. Hành vi hút thuốc lá tại nơi công cộng không còn phổ biến như trước, nhất là tại nơi làm việc, trường học, bệnh viện. Ban chỉ đạo PCTHTL của tỉnh cũng đã xây dựng các mô hình không khói thuốc tại cơ sở y tế, giáo dục, nơi làm việc, phương tiện giao thông công cộng... và đã được nhiều cơ quan, ban, ngành, đoàn thể tích cực nhân rộng.

Mặc dù đã đạt được một số kết quả cơ bản song công tác PCTHTL tại Quảng Bình hiện nay vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong nam giới còn rất cao chiếm 47,4%. Thuốc lá là sản phẩm gây nghiện nên nhiều người hút thuốc gặp khó khăn trong việc bỏ thuốc, trong khi giá thuốc lá còn khá rẻ, một số cách thức khuyến mại vẫn diễn ra như mua nhiều giảm giá, tặng bật lửa, diêm. Ngoài ra, ý thức tuân thủ quy định cấm hút thuốc của người dân và một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức còn hạn chế. Tình trạng vi phạm quy định cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc và nơi công cộng vẫn còn xảy ra...

Để góp phần phòng, chống các bệnh do nguyên nhân từ việc sử dụng thuốc lá, đồng thời phổ biến Luật PCTHTL một cách sâu, rộng, thời gian tới, BCĐ PCTHTL của tỉnh tiếp tục duy trì công tác tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng nhằm nâng cao nhận thức của cán bộ, nhân dân trong việc thực hiện môi trường làm việc, môi trường gia đình không khói thuốc; nêu cao trách nhiệm của lãnh đạo đơn vị trong cuộc vận động cơ quan, đơn vị, hội, đoàn thể không khói thuốc... Ban chỉ đạo PCTHTL tiếp tục duy trì công tác kiểm tra, giám sát, coi trọng việc giáo dục, truyền thông, thực hiện môi trường không khói thuốc trong các trường phổ thông, trung học, cao đẳng, đại học để mỗi học sinh, sinh viên sẽ là một tuyên truyền viên trong công tác phòng chống tác hại của thuốc lá. Và để sớm đạt mục tiêu vì một môi trường không khói thuốc, thiết nghĩ cần nhiều hơn nữa sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, sự vào cuộc quyết liệt của các cấp, các ngành cùng ý thức tự bảo vệ sức khỏe của mỗi người dân nhằm thực hiện tốt các nội dung của Luật PCTHTL

NH.V-L.H