Trước tâm trạng nghi ngờ và phản đối của các nhà lập pháp đảng Cộng hòa, ngày 24-2, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry một lần nữa lên tiếng đề nghị các nghị sỹ kiên nhẫn thêm một thời gian chờ kết quả cuộc đàm phán về chương trình hạt nhân gây tranh cãi của Iran.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry trong phiên điều trần trước Thượng viện Mỹ ngày 24-2-2015. (Nguồn: timesofisrael.com)

Phát biểu trong cuộc điều trần tại Tiểu ban Chuẩn chi ngân sách của Thượng viện, Ngoại trưởng Kerry cho rằng hiện chưa phải là thời điểm chín muồi để chỉ trích các cuộc đàm phán với Iran trước khi đạt được một thỏa thuận nhằm ngăn chặn Tehran phát triển vũ khí hạt nhân.

Ông Kerry khẳng định "sẽ là không biết điều gì đang diễn ra" nếu ở thời điểm hiện tại ai đó đã lên tiếng chỉ trích một thỏa thuận có thể đạt được với Iran. Người đứng đầu ngành ngoại giao Mỹ nhấn mạnh chính sách nhất quán của chính quyền Tổng thống Barack Obama là không để Iran chế tạo bom hạt nhân.

Cuộc điều trần được tổ chức ngay sau khi Ngoại trưởng Kerry trở về từ các cuộc đàm phán với Iran tại Geneva (Thụy Sĩ). Tại vòng đàm phán mới nhất này, cả Iran và các quan chức nhóm P5+1 (gồm 5 nước thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc là Mỹ, Anh, Pháp, Nga và Trung Quốc cùng với Đức) đều xác định đã đạt được những tiến triển, nhưng vẫn còn những trở ngại cần phải vượt qua nhằm đạt được một thỏa thuận khung về chương trình hạt nhân của Iran trước thời hạn 31-3 tới để sau đó các bên còn lại ba tháng sẽ đi vào thảo luận các nội dung chi tiết của hiệp định cuối cùng.

Theo các quan chức gần gũi với các cuộc đàm phán, trong hai lần thương thảo gần đây, phía Mỹ và các đối tác đã có hai nhượng bộ lớn. Nhượng bộ lớn thứ nhất là đồng ý cho Iran giữ lại 6.500 thanh nhiên liệu sau khi đã giảm bớt hàm lượng urani, thay vì hơn 10.000 thanh như Tehran hiện đang sở hữu. Số thanh nhiên liệu hạt nhân còn lại Iran sẽ phải tự nguyện chuyển ra nước ngoài. Nhượng bộ lớn thứ hai, theo báo chí Mỹ là Iran sẽ ngừng các hoạt động hạt nhân trong 10 năm, thay vì vĩnh viễn hoặc 20 năm như Mỹ trước đây từng yêu cầu.

Tuy nhiên, người phát ngôn Nhà Trắng Josh Earnest cùng ngày nói rằng thông tin về việc Mỹ đang ngả theo hướng chỉ yêu cầu Iran ngừng các hoạt động hạt nhân trong vòng 10 năm là "không đúng sự thật". Quan chức trên cho rằng xác suất đạt được một thỏa thuận toàn diện về chương trình hạt nhân của Iran vào hạn chót 30-6 là 50-50. Ông Earnest cho biết chính quyền của Tổng thống Obama không có ý định kéo dài thêm các cuộc đàm phán quá hạn chót lần thứ hai vào ngày 30-6 tới. Theo giới phân tích, một trong những trở ngại lớn nhất còn lại là mức tinh luyện uranium của Iran và số lượng các máy ly tâm Iran được phép tiếp tục sử dụng.

Vòng đàm phán tiếp theo giữa Iran với nhóm P5+1 sẽ diễn ra tại Geneva vào ngày 4-3 tới. Ngoài sự phản đối ở trong nước, chính quyền Obama cũng đang vấp phải trở ngại lớn từ đồng minh Israel, một quốc gia coi việc tiếp tục cho phép Iran theo đuổi chương trình hạt nhân là một nguy cơ không chỉ đối an ninh quốc gia của Iran mà đối với toàn bộ khu vực.

Cùng ngày 24-2, phát biểu với báo giới trước chuyến thăm Mỹ theo lời mời của Chủ tịch Hạ viện, Hạ nghị sỹ Cộng hòa John Boehner, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố sẽ bằng mọi cách ngăn chặn thỏa thuận giữa nhóm P5+1 với Iran. Ông Netanyahu cho biết trong chuyến thăm Washington vào tuần tới, ông sẽ giải thích cho Quốc hội Mỹ lý do tại sao thỏa thuận sắp đạt được với Iran lại gây nguy hại cho Israel, cho khu vực và cho toàn thế giới.

Trong một diễn biến khác cùng ngày, nhóm đối lập Hội đồng Kháng chiến quốc gia Iran (NCRI) cáo buộc Chính phủ Iran đang bí mật tiến hành nghiên cứu và phát triển vũ khí hạt nhân tại một cơ sở làm giàu urani ngầm dưới lòng đất gần Tehran.

Dẫn những hình ảnh thu được từ vệ tinh của Google Maps, NCRI cho biết cơ sở hạt nhân có tên Lavizan-3, được xây dựng trong các năm 2004-2008 với hệ thống máy ly tâm tân tiến, nằm trong một căn cứ quân sự ở khu vực ngoại ô phía Đông Bắc Tehran và gồm nhiều phòng thí nghiệm dưới mặt đất nối với nhau bằng một đường hầm.

Theo tổ chức này, việc Iran bí mật xây dựng và tiến hành các hoạt động tại cơ sở hạt nhân này là "sự vi phạm rõ ràng" Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân, các nghị quyết của Liên hợp quốc cũng như thỏa thuận sơ bộ đạt được với nhóm P5+1 hồi tháng 11-2013.

Theo TTXVN/Vietnam+