(QBĐT) - Quảng Bình là nơi eo thắt nhất của miền Trung, là địa bàn hiểm yếu của cả nước... Vì vậy, trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ và trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, Quảng Bình luôn được xác định là địa bàn chiến lược quan trọng và luôn phải đương đầu với nhiều khó khăn, thử thách mà nếu không có sự trợ giúp của quân, dân cả nước, sự chi viện kịp thời của các đơn vị lực lượng vũ trang (LLVT) Quân khu cùng sự nỗ lực của cán bộ, chiến sỹ LLVT và nhân dân địa phương, Quảng Bình khó có thể trụ vững đánh thắng.

Đại tướng Phùng Quang Thanh, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đến thăm và kiểm tra tình hình thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng tại Bộ chỉ huy Quân sự tỉnh Quảng Bình, tháng 8-2011. Ảnh: A.T

Lời tựa cuốn Lịch sử “Quảng Bình kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược 1945-1954” ghi: “Quảng Bình là tỉnh hẹp của miền Trung, có vị trí chiến lược quan trọng ở Liên khu 4. Do tính chất trọng yếu của địa bàn, thực dân Pháp đã tiến hành nhiều thủ đoạn hết sức thâm độc, tàn bạo cả về quân sự, chính trị và kinh tế, hòng chia cắt Quảng Bình với cả nước và làm bàn đạp tiến đánh Thanh-Nghệ-Tĩnh, hậu phương chiến lược của Liên khu và toàn quốc.

Nhưng quân và dân Quảng Bình cùng với cả nước đã vượt qua mọi khó khăn, gian khổ tiến hành cuộc kháng chiến toàn dân, toàn diện và trường kỳ bằng phương châm “Đẩy mạnh chiến tranh du kích, vừa chiến đấu, vừa xây dựng”.

Quảng Bình luôn được sự chi viện đắc lực của Thanh-Nghệ-Tĩnh và của cả nước, đã vượt qua thử thách, hy sinh, không ngừng vươn lên giành thắng lợi, đáp ứng lòng mong mỏi của Liên khu và cả nước”. Chỉ ngắn gọn thế thôi nhưng đây là sự khái quát đầy đủ nhất chặng đường dài 9 năm đánh Pháp của quân dân Quảng Bình và là sự ghi nhận những đóng góp kịp thời của quân dân Liên khu 4 đối với Quảng Bình.

Bảng vàng thành tích của quân dân Quảng Bình 9 năm chống thực dân Pháp đã khái quát: Về đấu tranh quân sự, đã đánh hơn 6.000 trận lớn nhỏ, diệt và bắt sống gần 10.000 tên địch, thu gần 1.000 súng các loại. Về đấu tranh chính trị, đã tổ chức hàng ngàn cuộc đấu tranh chống địch bắt phu, bắt lính, chống dồn làng, dồn dân, chống lập tề, thu thuế, đã vận động được 4.000 binh sĩ về với kháng chiến...

Ghi nhận công lao đóng góp của quân, dân Quảng Bình, Đảng, Nhà nước đã phong tặng, truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân cho hàng chục lượt tập thể, cá nhân cùng hàng trăm huân, huy chương các loại...

Trong thành tích chung đó, Đảng bộ, quân dân Quảng Bình luôn trân trọng sự lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời, hiệu quả của Liên khu uỷ và Bộ Tư lệnh Liên khu 4, sự đóng góp sức người, sức của to lớn, trách nhiệm của quân dân các tỉnh trên địa bàn Liên khu, tiêu biểu nhất là các đơn vị như Tiểu đoàn 346 thuộc Trung đoàn 57 (Nghệ An); Tiểu đoàn 400 thuộc Trung đoàn 103 (Hà Tĩnh)...

Tháng 5 năm 1948, thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ và chủ trương của Bộ chỉ huy Liên khu, Tiểu đoàn 346 và Tiểu đoàn 400 đã phối hợp, hỗ trợ LLVT địa phương chiến đấu giành thắng lợi lớn ở các địa danh Minh Lệ, Tiên Lệ, Khương Hà, Thọ Lộc, Ba Đồn, phá tan âm mưu địch dùng Bắc Quảng Bình làm bàn đạp tấn công Hà Tĩnh.

Cùng phối hợp chiến đấu, các đơn vị bạn còn toả về cơ sở tuyên truyền, giúp nhân dân cày cấy, gặt hái, hướng dẫn nhân dân đánh giặc, tránh giặc, cất giấu tài sản, đào hầm, lập làng chiến đấu... Cuối năm 1949, Liên khu uỷ và Bộ Tư lệnh Liên khu 4 quyết định mở chiến dịch Lê Lai tại Bình Trị Thiên nhằm tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch, xây dựng và mở rộng căn cứ ở đồng bằng...

Thực hiện chủ trương trên, các Trung đoàn 18, 95, 57 (Nghệ An) và LLVT 3 tỉnh Bình Trị Thiên đã phối hợp chặt chẽ và lập được chiến công ngay từ trận đầu ra quân, đánh hàng trăm trận, tiêu diệt và làm bị thương 364 tên địch, thu được nhiều loại vũ khí trang bị có giá trị...

Tháng 2 năm 1950, Trung đoàn 57 (Nghệ An) cũng đã phối hợp hiệp đồng chặt chẽ cùng LLVT địa phương chiến đấu giành thắng lợi ở bến đò Phù Trịch-La Hà, đánh tan rã tiểu đoàn ứng chiến của địch: Hơn 120 tên bị tiêu diệt, 10 tên bị ta bắt làm tù binh, 4 ca nô bị hỏng nặng, số còn lại bị hoảng loạn phải tháo chạy về Thanh Khê. Ta thu được 100 súng đại liên, trung liên, tiểu liên, 300 súng trường, 45 súng ngắn và nhiều quân trang, quân dụng.

Đây là trận chiến đấu không những giành thắng lợi lớn về tiêu hao sinh lực địch, thu nhiều vũ khí mà còn gây ảnh hưởng sâu rộng trong nhân dân vùng Nam, Bắc sông Gianh, thể hiện rõ khả năng hiệp đồng tác chiến giữa quân chủ lực và bộ đội địa phương và còn là sự ghi nhận công lao to lớn của quân, dân Khu 4 với Quảng Bình.

Bước vào cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, thực hiện lời căn dặn của Bác kính yêu khi Người vào thăm Quảng Bình vào năm 1957: “Quảng Bình cùng với Vĩnh Linh ở tuyến đầu miền Bắc, tiếp giáp với miền Nam. Mọi việc làm tốt hay xấu của các cô, các chú ở đây đều có ảnh hưởng nhất định đến cách mạng miền Nam, đều có ý nghĩa đối với việc bảo vệ miền Bắc. Nếu kẻ địch có hành động liều lĩnh gì thì Quảng Bình, Vĩnh Linh phải đương đầu với chúng trước hết và phải đánh thắng chúng trước hết”.

Lời dạy đó của Bác đã trở thành khẩu hiệu hành động, là động lực thúc đẩy cán bộ, chiến sỹ, quân dân Quảng Bình sẵn sàng đương đầu và đánh bại mọi âm mưu thủ đoạn chiến tranh của kẻ thù. Được sự quan tâm và chi viện của cả nước, sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng uỷ-Bộ Tư lệnh Quân khu 4, Đảng bộ, nhân dân và LLVT Quảng Bình đã vượt qua nhiều thử thách, hy sinh gian khổ, trụ vững, đánh thắng kẻ thù. Đã bắn rơi 704 máy bay; bắn chìm, bắn cháy 86 tàu chiến; bắt sống, tiêu diệt 84 tên gián điệp, biệt kích và hàng chục tên giặc lái Mỹ, huy động gần 3 triệu ngày công phục vụ chiến đấu tại chỗ, gần 4 vạn nam nữ thanh niên đi bộ đội, thanh niên xung phong, dân công hoả tuyến.

Ghi nhận công lao đóng góp của Quảng Bình, Trung ương Đảng, Quốc hội đã tặng 3 Huân chương Độc lập hạng Nhất, Nhì; hàng trăm Huân chương Quân công, Chiến công và Lao động; 7 lần được Bác Hồ gửi thư khen; toàn tỉnh có gần 100 tập thể, cá nhân được tuyên dương danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân. Thắng lợi của quân, dân Quảng Bình trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước trước hết là nhờ có sự lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn, sáng tạo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bác Hồ, Quân uỷ Trung ương mà trực tiếp là Tỉnh uỷ Quảng Bình; sự quan tâm chi viện kịp thời của đồng bào, chiến sỹ cả nước nói chung và của LLVT Quân khu 4 nói riêng...

Trong lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ đang diễn ra hết sức gay go, quyết liệt, với chức năng là địa bàn trung chuyển chiến lược, theo yêu cầu của Tổng cục Hậu cần, để kịp thời vận chuyển lương thực, thực phẩm chi viện cho miền Nam đánh Mỹ, Bộ Tư lệnh Quân khu 4 đã điều Trung đoàn 249, Tiểu đoàn 27-Công binh sử dụng xe lội nước K62 góp sức cùng quân dân Quảng Bình chuyển tải hàng ngàn tấn lương thực, thực phẩm, vũ khí vượt sông Gianh vào Nam. Đồng thời dùng ca nô “Bất khuất” của đơn vị sử dụng tốc độ cao gây nổ được hàng chục quả thuỷ lôi ở khu vực bến phà Long Đại...

Hoặc như trong chiến dịch VT5, nếu không có sự trợ giúp kịp thời của 2 tiểu đoàn công binh Quân khu 4 thì hơn 12 vạn tấn hàng không thể chuyển tiếp được vào các chiến trường miền Nam theo kế hoạch của Chính phủ... Và chúng ta luôn khắc ghi hình ảnh dũng cảm của anh hùng liệt sỹ Nguyễn Viết Xuân, Chính trị viên Đại đội 3, Tiểu đoàn 14, pháo cao xạ, Sư đoàn 325, Quân khu 4, trong những năm tháng anh tham gia chiến đấu tại Quảng Bình...

Khó có thể thống kê hết những con số chính xác về sự trợ giúp của LLVT Quân khu với Đảng bộ, quân, dân tỉnh Quảng Bình trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước nhưng chắc chắn rằng, nếu không có sự trợ giúp kịp thời, hiệu quả của LLVT Quân khu thì Quảng Bình không thể giành thắng lợi trọn vẹn.

Trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, với sự tham mưu kịp thời, hiệu quả của cơ quan quân sự, Đảng bộ, quân dân Quảng Bình đã thực hiện tốt hai nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đã triển khai thực hiện tích cực, có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 8 (khoá IX) và Nghị quyết số 28 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XI về "Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”.

Qua thực tiễn hoạt động, các LLVT địa phương đã chủ động đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu thủ đoạn “Diễn biến hoà bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch; tham mưu xử lý có hiệu quả các tình huống gây mất ổn định; thực hiện tốt vai trò nòng cốt trong bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh trật tự, phòng chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn.

Nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận biên phòng toàn dân và an ninh nhân dân được giữ vững. Việc kết hợp kinh tế với quốc phòng-an ninh, quốc phòng-an ninh với kinh tế được quan tâm chú ý. Công tác xây dựng khu vực phòng thủ , xây dựng cơ sở vững mạnh toàn diện, an toàn làm chủ, sẵn sàng chiến đấu được đẩy mạnh, thế trận lòng dân tiếp tục được củng cố. Tổ chức tốt các cuộc diễn tập khu vực phòng thủ các cấp và diễn tập phòng chống lụt bão, tìm kiếm cứu nạn... LLVT được xây dựng, củng cố ngày càng vững mạnh, có bản lĩnh chính trị vững vàng, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao...

Những thành tích trên, ngoài sự ghi nhận vai trò tham mưu đắc lực của Bộ chỉ huy Quân sự tỉnh thì một yếu tố quan trọng là nhờ sự lãnh đạo, chỉ đạo và giúp đỡ kịp thời, hiệu quả của Đảng uỷ - Bộ Tư lệnh Quân khu. Đảng bộ, quân, dân Quảng Bình luôn ghi nhớ hình ảnh của các chiến sỹ Sư đoàn 968, 324 trong những lần thành quân dã ngoại, vận động quần chúng và cùng góp sức với quân dân trong các hoạt động giúp đỡ nhân dân địa phương tu bổ, tôn tạo các công trình phúc lợi xã hội; hoặc như sự có mặt kịp thời của cán bộ, chiến sỹ LLVT Quân khu trong các hoạt động giúp dân phòng tránh, khắc phục hậu quả thiên tai...

Gần đây, trong đợt huy động lực lượng tham gia giúp đỡ nhân dân xã Quảng Sơn, huyện Quảng Trạch khắc phục hậu quả cơn bão số 10 năm 2013 cũng là một minh chứng về tình cảm quân dân cá nước mà cán bộ, chiến sỹ LLVT Quân khu đã giúp đỡ. Hơn một nghìn lượt cán bộ, chiến sỹ được Sư đoàn 968 huy động giúp đỡ nhân dân. Những hành động như góp sức cùng cán bộ, chiến sỹ LLVT tỉnh để vận chuyển hơn 50 nghìn viên ngói và tấm lợp prô lợp lại 366 nhà dân, nhà văn hóa, trường học, bệnh xá; xử lý 30 nghìn m3 bùn, đất; thu dọn 17 nghìn cây gãy đổ; khai thông, vệ sinh sạch sẽ 8,1km đường liên thôn, liên xã; 4 trường học, 1 trạm xá và 270 giếng nước; khám, cấp thuốc miễn phí cho hơn 100 hộ dân... chính là sự minh chứng cụ thể tình cảm, trách nhiệm của LLVT Quân khu cho Đảng bộ, quân dân Quảng Bình đất lửa.

Năm 2015 và những năm tiếp theo, tình hình kinh tế, chính trị trong nước, trong tỉnh có nhiều thời cơ thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen. Hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn, nhưng sẽ có những diễn biến phức tạp mới, tiềm ẩn nhiều nguy cơ khó lường. Các thế lực thù địch đẩy mạnh các hoạt động chống phá cách mạng Việt Nam, tăng cường thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong cán bộ, đảng viên, chia rẽ, phá hoại nội bộ...

Nhưng, với bề dày truyền thống đã được xây dựng cùng với sự giúp sức kịp thời, hiệu quả của LLVT Quân khu, Đảng bộ, quân dân Quảng Bình sẽ tiếp tục phấn đấu đưa tỉnh nhà phát triển nhanh và bền vững, góp phần cùng cả nước thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Lương Ngọc Bính
Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh, Bí thư Đảng ủy Quân sự tỉnh