Vừa về nước sau khi dự Hội nghị Hẹp Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN (ADMM Hẹp) tại Ba-li, In-đô-nê-xi-a, Trung tướng Nguyễn Chí Vịnh, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng đã dành cho báo Quân đội nhân dân một cuộc phỏng vấn về kết quả Hội nghị này…

Trung tướng Nguyễn Chí Vịnh

PV:  Đề nghị Thứ trưởng cho biết, Đoàn Việt Nam mang tới ADMM Hẹp thông điệp gì để thúc đẩy hòa bình và ổn định trong khu vực?

Trung tướng Nguyễn Chí Vịnh: Được sự ủy quyền của Đại tướng Phùng Quang Thanh, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, tôi dẫn đầu đoàn đại biểu quân sự cấp cao  Việt Nam dự ADMM Hẹp tại  Ba-li, In-đô-nê-xi-a. Mục đích chủ yếu của Hội nghị này là kiểm điểm những hoạt động hợp tác quốc phòng trong năm Chủ tịch ASEAN của In-đô-nê-xi-a. Nhìn chung các Bộ trưởng Quốc phòng đều hài lòng về việc hợp tác quốc phòng ngày càng đóng góp nhiều hơn cho hòa bình và ổn định ở khu vực.

Ý kiến đầu tiên chúng ta khẳng định tại Hội nghị là Việt Nam đã và sẽ làm với tất cả khả năng của mình để tăng cường hợp tác, đóng góp cho hòa bình, ổn định trong khu vực. Trong năm 2010, chúng ta đã làm tốt vai trò Chủ tịch ASEAN và đặc biệt là đã tổ chức được ADMM+ đầu tiên. Năm 2011, tuy không còn là nước Chủ tịch ASEAN nhưng Việt Nam vẫn tham gia tích cực, đặc biệt là đóng góp vào các sáng kiến quốc phòng của ASEAN như cứu trợ thảm họa, hợp tác quân y…

Điểm thứ hai chúng tôi đề cập là những thách thức phi truyền thống, đặc biệt là thảm họa môi trường. Ngay trong những ngày này tại Thái Lan, Cam-pu-chia, Việt Nam, Lào, lũ lụt đã làm cho hàng chục triệu người lâm vào cảnh khó khăn. Đây không chỉ là vấn đề môi trường mà còn là vấn đề an ninh. Bên cạnh những thảm họa do thiên nhiên gây ra còn có những thảm họa môi trường do chính con người gây ra. Ví dụ như vấn đề nguồn nước. Chúng tôi đã đề nghị Lào, Cam-pu-chia, Thái Lan, Mi-an-ma cùng Việt Nam hợp tác tích cực và hiệu quả hơn nữa để bảo vệ nguồn nước sông Mê Công, tránh để vài chục năm nữa con cháu phải gánh chịu thảm họa do chính chúng ta gây nên.

Điểm thứ ba Đoàn Việt Nam đề cập là an ninh biển, một vấn đề được sự quan tâm của tất cả các Bộ trưởng. Với tinh thần thiện chí và xây dựng, chúng ta nhắc lại rằng các vấn đề an ninh biển, truyền thống hay phi truyền thống phải giải quyết bằng biện pháp hòa bình, tuân thủ luật pháp quốc tế và những thỏa thuận đã có được như DOC, hướng tới COC. Đáp lại  mong muốn của tất cả các Bộ trưởng Quốc phòng tại Hội nghị, tôi cũng đã thông báo những nét cơ bản Thỏa thuận Việt - Trung về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo vấn đề trên biển, được ký kết trong chuyến thăm Trung Quốc của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng. Thỏa thuận này không chỉ đem lại lợi ích cho Việt Nam và Trung Quốc mà cho cả khối ASEAN và rộng hơn là các nước có lợi ích trong khu vực. Tất cả các Bộ trưởng Quốc phòng dự Hội nghị đều bày tỏ sự đánh giá cao đối với Thỏa thuận này. Họ hy vọng đây là nhân tố mới, mang tính chất động lực đề hai nước giải quyết vấn đề còn tồn tại với nhau, đồng thời Việt Nam và Trung Quốc cùng tham gia giải quyết những vấn đề có tính chất đa phương và quốc tế ở Biển Đông.

Rõ ràng vấn đề Biển Đông cần phải được giải quyết bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật  pháp quốc tế cũng như DOC. Thế nhưng, trước hết, cần phải có cách hiểu thống nhất, vận dụng giống nhau về luật pháp quốc tế. Có như vậy luật pháp quốc tế mới có tác dụng, còn nếu mỗi nước lại hiểu hoặc luận giải luật pháp quốc tế theo cách của mình, có lợi cho mình thì luật pháp quốc tế lúc đó vô hiệu.

PV: Tại ADMM hẹp, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ có gặp các Trưởng đoàn của các nước ASEAN, trong cuộc gặp đó, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ nói gì với các Trưởng đoàn các nước ASEAN, thưa Thứ trưởng?

Trung tướng Nguyễn Chí Vịnh: Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lê-ôn Pa-nét-ta (Leon Panetta) nhân chuyến thăm chính thức In-đô-nê-xi-a đã gặp không chính thức các Trưởng đoàn ADMM theo sáng kiến của nước chủ nhà In-đô-nê-xi-a. Tháng 5-2011, tại Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN lần thứ 5, In-đô-nê-xi-a cũng đã bố trí để các Trưởng đoàn ADMM có cuộc gặp tương tự với Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lương Quang Liệt.

Trong buổi gặp, Bộ trưởng Quốc phòng Lê-ôn Pa-nét-ta  đưa ra đánh giá của Chính phủ và Quốc hội Mỹ, của Bộ Quốc phòng Mỹ về vị trí vai trò của châu Á- Thái Bình Dương nói chung, cũng như Đông Nam Á nói riêng. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ nhấn mạnh, dù còn khó khăn về tài chính, kinh tế và các vấn đề khác, nhưng Mỹ vẫn sẽ hiện diện lâu dài ở khu vực này để đóng góp cho hòa bình, ổn định và phát triển ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Bộ trưởng Quốc phòng Lê-ôn Pa-nét-ta  cũng bày tỏ mong muốn giải quyết ổn thỏa, lâu dài các vấn đề an ninh biển, trong đó có an ninh trên Biển Đông. Ông Pa-nét-ta hoan nghênh quan điểm của các nước ASEAN là giải quyết vấn đề Biển Đông bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, cụ thể là UNCLOS 1982. Đoàn Việt Nam đồng tình với ý kiến của ông Pa-nét-ta nhưng cũng nhắc Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ rằng Mỹ chưa ký UNCLOS 1982. Ông Pa-nét-ta cho hay, Bộ Quốc phòng cũng như chính phủ Mỹ, Tổng thống Ô-ba-ma mong muốn ký UNCLOS 1982. Tuy nhiên, do sự phức tạp của nền chính trị Hoa Kỳ nên chưa ký được. Sắp tới đây vấn đề này sẽ được đưa ra Thượng viện và ông Pa-nét-ta hy vọng Mỹ sẽ sớm đặt bút ký vào Công ước. 

PV: Vậy Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ có quan tâm tới Thỏa thuận Việt Nam – Trung Quốc vừa mới ký kết hay không, thưa Thứ trưởng?

Trung tướng Nguyễn Chí Vịnh: Sau cuộc gặp, Bộ trưởng Quốc phòng Lê-ôn Pa-nét-ta  có trao đổi với tôi như thế này: Nước Mỹ đánh giá rất cao Thỏa thuận đạt được giữa Việt Nam và Trung Quốc nhân chuyến thăm Trung Quốc của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, đặc biệt là những nội dung nói về tuân thủ luật pháp quốc tế. Đồng thời nhấn mạnh Mỹ ủng hộ và mong muốn Thỏa thuận ấy biến thành hiện thực. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ cho rằng, điều này sẽ đem lại lợi ích cho Việt Nam, Trung Quốc và các nước khác trong khu vực.

PV: Lĩnh vực đối ngoại quốc phòng của Việt Nam sẽ được triển khai như thế nào để thực hiện tốt Thỏa thuận Việt - Trung nói trên, thưa Trung tướng?

Trung tướng Nguyễn Chí Vịnh: Có thể thấy ngay, Thỏa thuận này là một thành công lớn trong quan hệ Việt Nam - Trung Quốc, đã làm dịu đi tình hình, làm bớt đi căng thẳng do những khác biệt, xung đột gây ra trên Biển Đông. Chúng ta một lần nữa nhắc lại quyết tâm của hai Đảng, hai nước về xử lý vấn đề Biển Đông bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế. Chúng ta cũng khẳng định được tính độc lập tự chủ và thái độ trách nhiệm của Việt Nam khi nói rằng, mọi vấn đề phải được xử lý trên cơ sở luật pháp quốc tế, cụ thể là UNCLOS 1982, phải tôn trọng lợi ích của các nước trong khu vực, cụ thể là tôn trọng DOC, và phải công khai minh bạch.

Trên cơ sở Thỏa thuận này, chúng ta tiếp tục tăng cường hợp tác quốc phòng, tăng cường giao lưu từ cấp Bộ trưởng cho tới các Quân binh chủng, tăng cường hợp tác Hải quân với Trung Quốc, chấp hành nghiêm nguyên tắc không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực. Từ đó sẽ tìm các giải pháp để xử lý từng bước vấn đề trên biển. Chúng ta cần thực hiện rất gương mẫu, nghiêm chỉnh Thỏa thuận đã đạt được, và cũng yêu cầu các bạn Trung Quốc thực hiện nghiêm. Hợp tác quốc phòng sẽ phải phục vụ đắc lực cho Thỏa thuận này.

                     PV: Xin trân trọng cảm ơn Thứ trưởng.

                                    Theo Báo Quân đội Nhân dân