.

Lão ngư "say" biển

Thứ Sáu, 26/02/2016, 13:54 [GMT+7]

(QBĐT) - Mặc dù đã ngấp nghé tuổi “thất thập” nhưng đều đặn mỗi năm, ông có trên dưới 10 chuyến đi biển và phần lớn ra ngư trường Hoàng Sa. Điều đáng nói là, năng suất lao động của ông không hề thua kém bất kỳ ai, thậm chí còn vượt trội. Ông là Nguyễn Văn Năm ở làng biển Bảo Ninh, TP. Đồng Hới.

Sinh ra từ biển

Sinh năm Canh Dần (1950) nhưng lão ngư Nguyễn Văn Năm vẫn còn giữ được thân hình rắn rỏi, chắc nịch với nước da rám nắng. Thấy chúng tôi bày tỏ sự ngưỡng mộ, ông cười lớn đầy vẻ tự hào: "Năm ni nữa là tui đúng 67 tuổi. Mấy đứa nó cứ hay trêu tui là thanh niên thất thập".

Gần tuổi thất thập, lão ngư Nguyễn Văn Năm vẫn bám biển.
Gần tuổi thất thập, lão ngư Nguyễn Văn Năm vẫn bám biển.

Giọng âm vang, hào sảng, đúng chất của người dân làng biển, ông kể: Xưa cha mẹ không có nhà, chiếc thuyền câu là nơi tá túc của cả gia đình. Ông được mẹ sinh ra trong một chuyến ra khơi. Ngày đó, ông được cha tự tay cắt rốn, nhúng xuống biển để tắm rửa. Như nhiều đứa trẻ miền biển, từ nhỏ, ông đã bơi lội như con rái cá.

Cuộc sống lênh đênh trên chiếc thuyền câu khiến việc học chữ của ông bị gián đoạn, ngắt quãng, nhất là vào những ngày mưa bão. Học đến lớp 7 thì ông nghỉ. Nhưng được cái sáng dạ, ông Năm thông thuộc từng con nước, từng rạn san hô, hiểu nằm lòng đặc tính từng loài cá.

Nói về chuyện đi biển, ông Năm say sưa như không thể dứt ra được. Theo ông, nghề câu là vất vả nhất trong các nghề biển. Ngoài đặc tính làm việc thủ công thì nghề câu mất rất nhiều thời gian so với các nghề khác.

Đặc biệt, biển càng động thì cá càng ăn nhiều nên nghề câu thường phải đối mặt với gió bão mới mong có thành quả. Một vàng câu có trên 2.000 lưỡi, mỗi lần thả kéo dài chừng 50 cây số, ngốn hết 2 tạ mồi. Người có kinh nghiệm, thả hết vàng câu cũng mất 2 giờ đồng hồ. Thả xong thì quay sang tìm vị trí đậu tàu để tranh thủ câu cần, đợi thời gian vớt vàng câu lên.

Nghề câu rất kén ngư trường. Muốn cá cắn câu phải biết tìm đúng vị trí đáy biển có cồn, có rạn. Ngày xưa chưa có máy dò thì phải biết cách nhìn dòng chảy, màu nước để phát hiện cồn, rạn. Ngay cả khi định vị được ngư trường, nếu không biết cách đậu tàu thì câu cả đêm cũng chẳng được con nào. Giữa mênh mông sóng nước, chỉ cần đậu tàu trật vị trí chừng mươi mét là xem như công cốc.

“Đặc tính loài cá thường thích bơi ngược, nơi nào nước chảy càng mạnh thì cá tập trung càng nhiều. Khi đậu tàu phải tìm đúng vị trí đầu mũi rạn, khi thả câu xuống, nước kéo lưỡi câu đến vị trí cao nhất của rạn thì kiểu gì cũng trúng to”-ông Năm chia sẻ kinh nghiệm.

Cũng bởi "ham" theo cá mà ông có chuyến đi biển nhớ đời. Ông kể, đến giờ vẫn nhớ như in chuyến ra ngư trường Hoàng Sa cách đây 5 năm. Thời điểm đó, đài báo có gió mùa Đông Bắc mạnh, nhưng ông quyết định ở lại bởi vẫn chưa có thành quả sau nhiều ngày lênh đênh trên biển. Vàng câu đầu tiên ông vớt được hơn 1 tấn cá. Đặc biệt, đêm đó ông dùng cần, câu được con cá cờ nặng hơn 2 tạ. Cả 4 cha con đánh vật với sức cá, sức sóng, hơn 3 giờ đồng hồ mới tời được con cá lên thuyền.

Mải mê đánh vật với cá, ngoảnh lại đã thấy mênh mông nước một màu trắng xóa. Những con sóng cao hơn mái nhà bạc trắng đầu cứ lao tới như muốn nhấn chìm con tàu hơn 500 sức ngựa của cha con ông. Con tàu cứ xoay ngang, xoay dọc, trồi lên, tụt xuống như con ngựa bất kham. Với kinh nghiệm từng trải, biết không thể chạy tàu về bờ trong thời tiết này được, ông chỉ huy các con của mình thả dù xuống đuôi tàu để giữ thăng bằng, còn ông tự mình cầm lái, hướng mũi tàu chém sóng tránh bị lật.

“Trời thì mưa như trút nước, sóng cao, đánh tan cả mấy tấm kính buồng lái. Cả bốn cha con tui người ướt sũng, lăn lóc như viên bi, đói rét, đánh vật với hắn 1 đêm, 1 ngày mới thoát chết. Chuyến nớ ngoài con cá cờ hơn 2 tạ, còn lại toàn cá thu. Mấy cha con quay về, cả làng ra đón. Con cá cờ được tui mổ thịt chiêu đãi cả làng mừng thoát chết trở về”-lão kình ngư kể.

Thủ lĩnh tinh thần

Ở độ tuổi của ông, nhiều ngư dân đã lui về bờ nhưng tình yêu với biển trong ông vẫn rất mãnh liệt, không mấy khi ông bỏ chuyến ra khơi. "Có lẽ nào vì được sinh ra từ biển nên tôi "say" biển vậy chăng?"-ông cười hóm hỉnh nói với chúng tôi.

Ông Năm say sưa với nghề câu.
Ông Năm say sưa với nghề câu.

Ông bảo: Nghề gì cũng có những vất vả riêng. Nhưng tôi vẫn luôn răn dạy các con phải dũng cảm và thật thà. Nghề nào nghiệp nấy, phải biết trân trọng, chắt chiu học hỏi, đoàn kết, tương trợ để cùng nhau phát triển.

Cũng may, ngư dân chúng tôi luôn được Đảng, Nhà nước tạo mọi điều kiện, hỗ trợ để chúng tôi vươn khơi, bám biển, vừa phát triển kinh tế gia đình vừa khẳng định chủ quyền biển đảo của Tổ quốc. Rồi ông trăn trở: giá như, cửa biển Nhật Lệ mình được quan tâm nạo vét rộng rãi để tàu bè ra vô thuận lợi, được rứa còn chi bằng...

Giờ đây, những người con trai của ông Năm đều nối nghiệp cha và họ vẫn luôn coi ông là người thầy, là 'thủ lĩnh tinh thần" của mình. “Từ nhỏ cả ba anh em tui được ông dạy dỗ, kèm cặp, cuộc sống lênh đênh trên biển đã quen có ông rồi. Nhiều lần vào sinh ra tử, dựa vào kinh nghiệm mà ông đã đưa mấy anh em tui thoát chết, giờ ra khơi mà không có ông, lòng tui không yên, cứ thấy thiếu vắng cái gì đó. Ngay như chuyến cuối cùng để về nghỉ Tết vừa rồi, không có ông thì tàu chìm xuống biển rồi, tính mạng hơn chục người trên tàu chắc cũng không còn. Tàu trên đường về, tui cầm lái.

Do mệt tui ngủ thiếp đi. Tui giật mình tỉnh giấc khi con tàu khựng lại, rồi vù ga chạy lùi. Tui chưa hiểu chuyện chi, nhìn ra thấy một chiếc tàu hàng to như hòn núi đang lao đến, chỉ cách mũi tàu tui chừng 5m. Tui nhìn lại, thấy ông mặt đanh lại, đang vù ga chạy lùi. Khi ông đánh lái hướng mũi tàu sang phải thì cũng là lúc chiếc tàu hàng lao tới, hai mạn tàu va vào nhau sàn sạt nhưng không chìm. Nếu không có ông thì tai họa đã ập đến, hơn 10 gia đình ở làng biển Bảo Ninh không có Tết”-anh Nguyễn Ngọc Châu, con cả của ông tâm sự.

Ở làng biển Bảo Ninh, lớp trẻ phục ông về nghề, lớp già thì nể  ông về sức khỏe... Ông Nguyễn Ngọc Hiếu, Bí thư Đảng ủy, kiêm Chủ tịch UBND xã Bảo Ninh cho biết: Cho đến nay, cụ Năm là người cao tuổi nhất ở xã biển này còn vươn khơi bám biển. Cụ không chỉ trực tiếp làm ra của cải vật chất mà còn là thủ lĩnh tinh thần cho con cái và cả làng biển Bảo Ninh. Sức khỏe, kinh nghiệm và tinh thần của cụ là cảm hứng cho thế hệ trẻ Bảo Ninh vươn khơi, vươn xa, trở thành xã điểm của Quảng Bình về đánh bắt cá xa bờ, góp phần bảo vệ chủ quyền biển đảo Tổ quốc.

Hương Lê