.

Ngành tòa án: Nâng cao chất lượng xét xử

Chủ Nhật, 03/12/2017, 09:28 [GMT+7]

(QBĐT) - Nâng cao chất lượng xét xử là nhiệm vụ trọng tâm thực hiện lộ trình cải cách tư pháp theo tinh thần Nghị quyết số 49-NQ/TW về “Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020” của Bộ Chính trị. Năm 2017, Tòa án nhân dân (TAND) hai cấp tỉnh Quảng Bình đã nỗ lực không ngừng nhằm nâng cao chất lượng xét xử.

Năm 2017, TAND hai cấp giải quyết, xét xử 2.334/2.489 vụ việc các loại, đạt tỷ lệ 93,8%, trong đó TAND tỉnh giải quyết 290/347 vụ việc; TAND cấp huyện giải quyết 2.044 vụ việc.

Một phiên tòa hình sự xét xử theo tinh thần cải cách tư pháp.
Một phiên tòa hình sự xét xử theo tinh thần cải cách tư pháp.

Xác định nâng cao chất lượng xét xử là nhiệm vụ trọng tâm trong thực hiện lộ trình cải cách tư pháp, TAND hai cấp tỉnh đã tập trung thực hiện hiệu quả các giải pháp mang tính đột phá của ngành. Trọng tâm là, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tư pháp đổi mới tranh tụng tại phiên tòa theo hướng thực chất. Các phiên tòa tổ chức xét xử theo tinh thần cải cách tư pháp, đúng trình tự, thủ tục tố tụng.

Phán quyết của Hội đồng xét xử (HĐXX) dựa trên các chứng cứ, tài liệu được cung cấp, căn cứ vào kết quả tranh tụng tại phiên tòa nhằm bảo đảm bản án tuyên khách quan, toàn diện, đúng pháp luật, có tính thuyết phục cao.

Nhìn chung, các vụ án xét xử đều bảo đảm đúng pháp luật, không có án oan sai; số vụ án chưa giải quyết đều trong hạn luật định. Tuy nhiên, trong công tác xét xử, giải quyết vụ án vẫn còn một số tồn tại, hạn chế cần khắc phục. Chánh án TAND tỉnh Nguyễn Thanh Xuân cho biết: “Số vụ án bị hủy do lỗi chủ quan của Thẩm phán và HĐXX tuy có giảm so với năm 2016 nhưng không đáng kể.

Năm 2017 có 9 vụ án bị cấp phúc thẩm và giám đốc thẩm tuyên hủy; 5 vụ án bị cải, sửa nghiêm trọng. Một số bản án chất lượng chưa cao, thậm chí nhiều bản án khi đưa ra thi hành thì cơ quan thi hành án phải đề nghị bổ sung, giải thích bản án. Bản án công bố lên Cổng thông tin điện tử ngành nhận nhiều ý kiến bình luận về bố cục, ngôn ngữ, văn phong...”.

Với án hình sự, những sai sót, hạn chế xảy ra trong việc áp dụng các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự; áp dụng không đúng điều, khoản của Bộ luật Hình sự; áp dụng hình phạt ở một số bản án còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe, chưa đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng chống tội phạm. Đặc biệt, trong các vụ án tham nhũng, án kinh tế, số bị cáo xử phạt tù nhưng cho hưởng án treo, cải tạo không giam giữ còn chiếm tỷ lệ cao.

Đáng chú ý là, trong xét xử các vụ án có đồng phạm, việc đánh giá vai trò từng bị cáo không đúng, dẫn đến việc áp dụng hình phạt không công bằng giữa các bị cáo. Ông Nguyễn Thanh Xuân đơn cử: “Bản án số 01/2017/HSST ngày 4-1-2017 của TAND thành phố Đồng Hới bị TAND cấp cao tại Đà Nẵng tuyên hủy theo thủ tục giám đốc thẩm để xét xử lại với lý do trong vụ án này có 2 bị cáo đều bị xét xử theo khoản 2, Điều 194, Bộ luật Hình sự, trong đó bị cáo giữ vai trò chính với 16 lần bán ma túy cho các đối tượng nghiện, bị cáo phạm tội thuộc trường hợp tái phạm nguy hiểm, có 2 tình tiết giảm nhẹ, đồng thời cũng có 2 tình tiết tăng nặng tại điểm b, p (phạm tội nhiều lần và tái phạm nguy hiểm) thuộc khoản 2, Điều 194, Bộ luật Hình sự nhưng HĐXX chỉ phạt 6 năm tù (mức án dưới mức thấp nhất của khung hình phạt) bằng với mức án bị cáo “đồng phạm” giữ vai trò giúp sức với 7 lần bán ma túy, có 2 tình tiết giảm nhẹ, 1 tình tiết tăng nặng theo điểm b, khoản 2, Điều 194 Bộ luật Hình sự...”.

Trong án dân sự, hành chính, kinh doanh thương mại... các thiếu sót tập trung chủ yếu là vi phạm thủ tục tố tụng; xác minh, thu thập chứng cứ chưa đầy đủ; giải quyết vượt quá yêu cầu đương sự; xác định không đúng tư cách hoặc bỏ sót người tham gia tố tụng; xác định sai quan hệ tranh chấp; không tống đạt hợp lệ các văn bản tố tụng cho đương sự, ảnh hưởng đến quyền lợi của họ.

Nghị quyết số 49-NQ/TW về “Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020” của Bộ Chính trị đã đề ra phương hướng, nhiệm vụ cơ bản đối với việc đổi mới tổ chức và hoạt động ngành Tòa án, đặc biệt đối với đội ngũ Thẩm phán.Đổi mới tổ chức TAND theo hướng tinh gọn với đội ngũ Thẩm phán là những chuyên gia đầu ngành về pháp luật, nhiều kinh nghiệm trong ngành.

Để nâng cao chất lượng xét xử của toàn ngành Tòa án, Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao đã đưa ra 14 nhóm giải pháp, trong đó đặc biệt chú trọng đến công tác bảo đảm áp dụng thống nhất pháp luật; nâng cao chất lượng bản án, quyết định của tòa án; công khai bản án, quyết định của tòa; nâng cao chất lượng đội ngũ Thẩm phán, Thẩm tra viên, Hội thẩm nhân dân (HTND) và đổi mới tổ chức phiên tòa theo tinh thần cải cách tư pháp...

Những phiên tòa mẫu rút kinh nghiệm thường thu hút đông đảo các tầng lớp nhân dân dự khán.
Những phiên tòa mẫu rút kinh nghiệm thường thu hút đông đảo các tầng lớp nhân dân dự khán.

Chánh án TAND tỉnh Nguyễn Thanh Xuân cho biết thêm: “Để nâng cao chất lượng xét xử theo tinh thần cải cách tư pháp, TAND hai cấp cần tập trung thực hiện tốt những nhiệm vụ cơ bản: khắc phục triệt để những sai sót, tồn tại trong quá trình giải quyết, xét xử các vụ án nhằm hạn chế đến mức thấp nhất án bị hủy, cải sửa do lỗi chủ quan của Thẩm phán và HĐXX. Tăng cường kiểm tra, giám sát trách nhiệm đội ngũ Thẩm phán. Thẩm phán nào có án bị hủy, cải sửa nghiêm trọng do lỗi chủ quan thì phải chịu hoàn toàn trách nhiệm.

Trong xét xử vụ án hình sự, Thẩm phán và HĐXX cần áp dụng đúng, đủ các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự đối với bị cáo, hạn chế cho bị cáo phạm tội tham nhũng hưởng án treo, cải tạo không giam giữ.

Đội ngũ HTND cần phát huy vai trò, trách nhiệm của mình, bố trí, sắp xếp thời gian tham gia vào HĐXX khi tòa án mời, tránh tình trạng trong một năm không tham gia xét xử vụ án nào hoặc chỉ được 1 đến 2 vụ. Ngành Tòa án tổ chức nhiều hơn nữa các lớp tập huấn chuyên môn, chuyên ngành nâng cao trình độ, nghiệp vụ và kỷ năng xét xử cho đội ngũ Thẩm phán, HTND, cán bộTòa án hai cấp trong hoạt động xét xử. Cuối cùng, TAND hai cấp tiếp tục thực hiện nghiêm túc việc công bố bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật trên Cổng thông tin điện tửngành theo Nghị quyết số 03/NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao.

Thanh Long