Bộ Công Thương vừa hoàn tất kiểm tra việc chấp hành pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đối với Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (VINASTAS). Theo đó, kết quả kiểm tra khẳng định, việc khảo sát nước mắm của VINASTAS không đảm bảo tính độc lập, tin cậy và minh bạch.

>> [Infographics] Toàn cảnh vụ bê bối nước mắm có chứa asen

Lấy mẫu không đảm bảo tính khách quan

Cụ thể, theo Bộ Công Thương, mặc dù là hoạt động nhân danh Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam nhưng khi thực hiện không xây dựng Đề án, Kế hoạch khảo sát rõ ràng. Khảo sát chủ yếu do Chủ tịch và một số cá nhân thực hiện, nhiều khâu không được các cấp có thẩm quyền của VINASTAS phê duyệt và giám sát.

Bên cạnh đó, quá trình lấy (mua) mẫu thiếu tin cậy, trong đó 150 mẫu đã mua không có hóa đơn theo quy định của Bộ Tài chính, chỉ có hóa đơn bán lẻ, hóa đơn bán hàng, bản kê bán hàng của nơi bán (89 mẫu); 61 mẫu chỉ có bảng kê do cán bộ đi mua tự lập.

Đặc biệt là có sự không thống nhất trong quá trình mã hóa mẫu, một số mẫu không được mã hóa trước khi yêu cầu thử nghiệm.

Ảnh chỉ mang tính minh họa. (Nguồn: TTXVN)

"Theo thông tin do VINASTAS cung cấp, hoạt động khảo sát được thực hiện dưới sự tài trợ từ tổ chức bên ngoài, vì vậy, không đảm bảo tính độc lập như quy định tại Điều 28, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng," đại diện Bộ Công Thương cho hay.

Trước đó, Thông cáo báo chí ngày 17-10-2016 của VINASTAS có dẫn chứng, theo quy định QCVN 8-2:2011/BYT, hàm lượng Asen (Thạch tín) cho phép có trong sản phẩm nước chấm tối đa là 1,0 mg/L. Tuy nhiên, kết quả thử nghiệm Asen tổng cho thấy có đến 101/150 mẫu khảo sát (chiếm 67,33%) không đạt quy định của quy chuẩn này. Trong đó, hàm lượng Asen tổng của các mẫu không đạt dao động từ trên 1,0 mg/L đến trên 5 mg/L.

Điều đáng chú ý là các mẫu nước mắm có độ đạm càng cao, tỷ lệ mẫu có hàm lượng Arsen tổng vượt ngưỡng quy định càng tăng, cụ thể là 95,65% số mẫu khảo sát có độ đạm từ 40 độ trở lên được đánh giá là hàm lượng thạch tín vượt ngưỡng quy định”.

Theo Bộ Công Thương, việc VINASTAS đồng nhất khái niệm Asen nêu tại Quy chuẩn Việt Nam QCVN 8-2:2011/BYT với “thạch tín”, một chất cực độc, đồng thời khẳng định “95,65% số mẫu khảo sát có độ đạm từ 40 độ trở lên được đánh giá là hàm lượng thạch tín vượt ngưỡng quy định” là không đúng, không có cơ sở khoa học và gây nhầm lẫn, hoang mang cho người tiêu dùng.

Đặc biệt, bài “Gần 85% mẫu nước mắm của 88 doanh nghiệp không đạt tiêu chuẩn” trên trang web của VINASTAS ngày 18-10-2016 có nội dung “104 (69%) mẫu nước mắm không đạt chỉ tiêu về Asen (thạch tín) - một loại á kim cực độc” là hoàn toàn không chính xác, không có căn cứ khoa học và pháp lý, gây hoảng loạn và bức xúc trong xã hội.

Từ thực tế kiểm tra, đoàn kiểm tra cho rằng, việc công bố thông tin sai lệch liên quan đến sản phẩm nước mắm của VINASTAS có dấu hiệu vi phạm quy định tại Khoản 12 Điều 5 Luật An toàn thực phẩm: “Đăng tải, công bố thông tin sai lệch về an toàn thực phẩm gây bức xúc cho xã hội hoặc thiệt hại cho sản xuất, kinh doanh”.

Căn cứ kết quả kiểm tra và các đánh giá nêu trên, Bộ Công Thương đã báo cáo và kiến nghị Thủ tướng Chính phủ yêu cầu VINASTAS cải chính công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng các nội dung thông tin sai lệch về khảo sát nước mắm gây hoang mang trong dư luận, đồng thời kiểm điểm làm rõ trách nhiệm và xử lý theo Điều lệ các cá nhân liên quan.

​Bổ nhiệm chưa đúng điều lệ ​

Liên quan đến việc thực hiện Điều lệ của VINASTAS, kết quả kiểm tra cho thấy trong nhiệm kỳ V (2011-2015), VINASTAS chưa xây dựng Quy chế quản lý và hoạt động của Hội. Ngoài ra, việc bổ nhiệm chức danh Phó Tổng Thư ký của Hội chưa theo đúng quy định tại Điều lệ.

Đoàn cũng làm rõ, quy chế chi tiêu nội bộ do Vinastas cung cấp không được xây dựng và ban hành theo đúng quy định của Điều lệ (không có văn bản phê duyệt, không được người có thẩm quyền ký ban hành)....

Từ thực tế đó, đoàn kiểm tra kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Nội vụ xác minh, làm rõ tư cách pháp lý của VINASTAS trong việc tham gia các hoạt động bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; tổ chức kiểm tra việc chấp hành Điều lệ đã được Bộ Nội vụ phê duyệt và có biện pháp chấn chỉnh kịp thời các tồn tại trong quá trình hoạt động của Hiệp hội này.

Theo Đức Duy (Vietnam+)