(QBĐT) - Trong những năm qua, công tác giải quyết đơn, thư khiếu nại, tố cáo (KNTC) luôn được lãnh đạo Sở Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) quan tâm chỉ đạo thực hiện. Thanh tra Sở xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên trong công tác quản lý nhà nước và đã tập trung giải quyết có hiệu quả. Qua đó, đã góp phần giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội, tạo điều kiện thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội trên địa bàn tỉnh.

Tập trung giải quyết có hiệu quả đơn thư được giao

Năm 2015 tổng số đơn thư mà Thanh tra Sở TN-MT nhận được là 135 đơn (khiếu nại: 72 đơn, tố cáo: 7 đơn, kiến nghị, phản ánh: 56 đơn). Trong 6 tháng đầu năm 2016, tiếp nhận 49 đơn, trong đó có 26 đơn khiếu nại, 4 đơn tố cáo và 19 đơn kiến nghị, phản ánh và đặc biệt có 1 đơn khiếu nại tập thể lên đến 46 người.

Riêng số lượng đơn thư thuộc thẩm quyền UBND tỉnh giao Sở trong tham mưu giải quyết năm 2015 là 38 trường hợp, tăng 172% so với năm 2014; trong 6 tháng đầu năm là 17 đơn, tăng 30,7% so với cùng kỳ năm 2015.

Mặc dù khối lượng công việc được UBND tỉnh giao giải quyết tăng đột biến, số lượng công chức còn mỏng so với yêu cầu, song nhờ sự chủ động trong triển khai thực hiện, sự đồng tình nhất trí trong tập thể Thanh tra Sở và đặc biệt là sự quan tâm, chỉ đạo của lãnh đạo Sở, sự phối hợp đầy trách nhiệm của các đơn vị liên quan, nên Thanh tra Sở đã tham mưu giải quyết đạt 100% các đơn thư khiếu nại, không để có trường hợp chậm hoặc kéo dài trong giải quyết. Đáng nói là các nội dung giải quyết đều được các ngành và cấp trên đánh giá cao về tính hiệu quả, sự phù hợp các quy định của pháp luật...

Để có kết quả nói trên, Thanh tra Sở TN-MT đã tiến hành thực hiện tốt công tác phân loại nội dung đơn thư và tìm hiểu, đánh giá đúng nguyên nhân lượng đơn thư KNTC tăng cao đột biến. Cụ thể, qua phân loại cho thấy công dân khiếu nại chủ yếu về quyết định hành chính và hành vi hành chính trong lĩnh vực thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng, hỗ trợ tái định cư, tranh chấp đất đai, bảo vệ môi trường trong sản xuất kinh doanh và trong hoạt động khai thác khoáng sản...

Nguyên nhân của lượng đơn thư KNTC tăng là do thời điểm này tỉnh ta triển khai nhiều công trình dự án trên địa bàn, nhất là dự án mở rộng Quốc lộ 1 với yêu cầu rất gấp rút trong thực hiện giải phóng mặt bằng để bảo đảm tiến độ thi công công trình theo chỉ đạo của Chính phủ. Quá trình thực hiện giải phóng mặt bằng có nhiều đoạn tuyến phải điều chỉnh thiết kế, nên phải thực hiện xác định phạm vi giải tỏa và kiểm kê tài sản nhiều lần dẫn đến phát sinh tâm lý nghi ngờ trong người dân.

Thanh tra Sở TN-MT gặp gỡ, nắm bắt tâm tư nguyện vọng và đối thoại trực tiếp với công dân trong quá trình giải quyết đơn thư KNTC.

Trong khi đó công tác tuyên truyền giải thích, vận động của các cấp, ngành liên quan chưa thực sự sâu sát, kiên trì, một bộ phận nhỏ người dân còn bị kẻ xấu kích động, cố tình không hiểu và đeo bám khiếu nại. Quá trình giải quyết khiếu nại lần đầu còn xem nhẹ công tác vận động, giải thích, hòa giải, việc áp dụng pháp luật để, khiếu nại lần đầu đôi lúc còn chưa phù hợp với bản chất vấn đề nên tính thuyết phục chưa cao.

Từ việc nắm bắt và nhận định đúng các vấn đề nói trên, các công chức Thanh tra Sở đã kiên trì tuyên truyền, giải thích pháp luật, vận động các công dân có đơn KNTC hiểu vấn đề để đi đến thống nhất hòa giải thành hoặc rút đơn khiếu nại.

Kết quả giải quyết trong năm 2015 và 6 tháng đầu năm 2016 đã có 13 trường hợp công dân xin rút đơn. Việc rút đơn của một số hộ dân có ý nghĩa rất quan trọng, bởi điều đó đã góp phần tạo nên sự ổn định, sự đồng thuận, gắn kết lại niềm tin của người dân đối với kết quả giải quyết đơn thư của cơ quan chức năng. Bên cạnh đó vừa tiết kiệm thời gian, tiền của cho nhân dân và Nhà nước cao hơn nữa đã tạo ra ý nghĩa rất lớn về tuyên truyền, vận động trong nhân dân.

Qua công tác giải quyết KNTC và tranh chấp đất đai Thanh tra Sở đã kiến nghị bảo vệ quyền lợi cho các trường hợp khiếu nại đúng, thu hồi trả lại cho công dân 2.534m2 đất; thu hồi giao UBND xã quản lý 10,6 ha đất; thu hồi lại cho ngân sách nhà nước số tiền 75,739 triệu đồng, kiến nghị điều chỉnh giá bồi thường đất cho 1 trường hợp; kiến nghị hỗ trợ tài sản trên đất cho 1 trường hợp với số tiền 21,577 triệu đồng.

Một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả giải quyết KNTC

Qua thực tiễn thực hiện công tác được giao trong những năm gần đây, để góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả và giảm bớt KNTC, theo Thanh tra Sở TN-MT thì đòi hỏi phải có sự vào cuộc toàn diện, đầy trách nhiệm của các cơ quan nhà nước, đơn vị tư vấn công lập trong quá trình thực thi nhiệm vụ. Trong đó, cần làm tốt một số vấn đề dưới đây để góp phần kiềm chế việc KNTC của công dân, nhất là trong việc thu hồi đất, bồi thường giải phóng bặt bằng, tranh chấp đất đai:

Cần chú trọng công tác hòa giải tại cơ sở khi vấn đề mới phát sinh. Hòa giải thành các tranh chấp, KNTC ngay từ cơ sở có ý nghĩa cực kỳ quan trọng tạo nên sự ổn định xã hội, bảo đảm tình làng nghĩa xóm, các mối quan hệ ruột thịt... Đi liền với đó cần làm tốt công tác xử lý đơn thư để tránh trường hợp người khiếu nại không có quyền và lợi ích liên quan hoặc tố cáo không có nội dung cụ thể, song vẫn thụ lý giải quyết mà không hướng dẫn, giải thích cho người dân.

Trong quá trình giải quyết phải khách quan, trung thực, phải thu thập đầy đủ tài liệu, chứng cứ, làm rõ nguyên nhân phát sinh KNTC, kết luận rõ đúng, sai, đề ra phương án giải quyết phù hợp, có lý, có tình.

Đối với các đơn vị tư vấn thực hiện nhiệm vụ đo đạc, định giá đất, bồi thường giải phóng mặt bằng phục vụ công tác thu hồi đất để xây dựng các công trình, trong quá trình tổ chức thực hiện cần tuyệt đối tuân thủ quy trình đã được quy định. Các bước thực hiện phải bảo đảm để người dân biết, hiểu và giám sát kết quả.

Chú trọng công tác tuyên truyền, vận động, thuyết phục giải thích để người dân hiểu và đồng thuận ngay từ bước triển khai thực hiện nhiệm vụ được giao. Muốn vậy, đội ngũ viên chức phải vững chuyên môn, nghiệp vụ, có trách nhiệm với nghề nghiệp, công việc; thực thi nhiệm vụ một cách chuyên nghiệp, có trách nhiệm với người dân và thực sự bảo đảm tính công bằng, tính công khai, minh bạch trong quá trình thực hiện công việc.

Phải thực sự kiên trì bám người dân để giải thích, vận động, lưu ý cần phân loại đối tượng để có hình thức vận động phù hợp. Tuyệt đối tránh tình trạng vận động qua loa, chiếu lệ, thiếu cương quyết và dứt điểm vì sẽ tạo tâm lý không tốt trong nhân dân dẫn đến dễ làm phát sinh KNTC. Những điểm phức tạp, những vấn đề khó phải kịp thời báo cáo xin ý kiến xử lý của cấp trên, đồng thời lãnh đạo đơn vị tư vấn phải trực tiếp lắng nghe dân nói để thực hiện giải thích, vận động trước khi trình cấp có thẩm quyền quyết định.

Các vấn đề nêu trên nếu được làm tốt ngay tại cơ sở và từ bước đầu triển khai thực hiện của các đơn vị tư vấn, tin chắc rằng khiếu nại về lĩnh vực bồi thường giải phóng mặt bằng, tranh chấp đất đai trong nhân dân sẽ giảm đáng kể.

Bên cạnh đó, để tạo điều kiện thực hiện có kết quả các vấn đề nói trên, các cơ quan được giao nhiệm vụ giải quyết đơn thư cần được quan tâm củng cố về nhân lực, năng lực trình độ chuyên môn và các điều kiện hoạt động như kinh phí, phương tiện... Lực lượng thực hiện tham mưu giải quyết đơn thư phải được đào tạo, rèn luyện và thường xuyên cập nhật kiến thức để chủ động và đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đặt ra. Các cơ quan có liên quan cần phải có sự phối hợp chặt chẽ với tổ chức được giao nhiệm vụ xác minh giải quyết đơn thư, cung cấp đầy đủ hồ sơ, bằng chứng pháp lý để làm cơ sở phân tích xử lý vụ việc.

Đặc biệt, cấp ủy, lãnh đạo các cấp phải thực sự coi trọng công tác giải quyết đơn thư, coi đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng trong thực hiện chức năng quản lý nhà nước; phải xem kết quả công tác giải quyết KNTC là một tiêu chuẩn quan trọng để đánh giá năng lực, hiệu quả công tác của người đứng đầu cơ quan, đơn vị và cán bộ công chức có trách nhiệm. Đồng thời đó, cần có chính sách đãi ngộ phù hợp cho cán bộ làm công tác tiếp dân và giải quyết KNTC nhằm động viên, khuyến khích đội ngũ cán bộ, công chức hoạt động trong lĩnh vực giải quyết đơn thư...

Bùi Thành