(QBĐT) - Tỉnh ta có nhiều lợi thế trong khai thác khoáng sản, đặc biệt là cát, sỏi phục vụ xây dựng. Thời gian qua, Sở Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp triển khai nhiều biện pháp nhằm tăng cường công tác quản lý Nhà nước đối với hoạt động khai thác, kinh doanh cát, sỏi trên địa bàn tỉnh.

Theo quy hoạch thăm dò, khai thác, sử dụng khoáng sản tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2016 – 2020, tầm nhìn đến năm 2025 đã được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 44/2015/QĐ-UBND, tỉnh ta có 49 khu vực mỏ cát, sỏi làm vật liệu xây dựng thông thường với diện tích gần 356 ha, tài nguyên dự báo gần 13 triệu m3 được phân bố ở 6 huyện: Minh Hóa, Tuyên Hóa, Quảng Trạch, Bố Trạch, Quảng Ninh, Lệ Thủy.

Căn cứ theo kế hoạch đã được phê duyệt, thời gian qua, Sở Tài nguyên và Môi trường đã tham mưu UBND tỉnh cấp 37 giấy phép khai thác cát, sỏi với tổng diện tích gần 97 ha, trữ lượng được phép khai thác hơn 4.600 m3, công suất khai thác hơn 426m3/năm. Trong đó, 11 mỏ cát làm vật liệu xây dựng thông thường hạt nhỏ và 26 mỏ cát, sỏi làm vật liệu xây dựng thông thường.

Tuy nhiên, hoạt động khai thác cát sỏi trên địa bàn tỉnh ta vẫn còn tồn tại những bất cập, chủ yếu là việc khai thác vượt quá công suất cho phép nhưng không xuất hóa đơn theo khối lượng khai thác thực tế. Cùng với đó là tình trạng khai thác cát sỏi trái phép khó kiểm soát vẫn còn xảy ra trên một số lòng sông, như: sông Gianh, Kiến Giang, Long Đại…

Các đối tượng vi phạm chủ yếu là hộ gia đình, cá nhân khai thác theo quy mô nhỏ lẻ, tranh giành với các doanh nghiệp; hoạt động khai thác lại thường diễn ra gần địa giới hành chính giữa các địa phương và chủ yếu diễn ra vào ban đêm hoặc thời điểm ngoài giờ hành chính, khi lực lượng quản lý ít thực hiện việc kiểm tra, kiểm soát.

Cần có những giải pháp đồng bộ trong quản lý hoạt động khai thác cát, sỏi trên địa bàn.

Do đó, việc xử phạtcũng gặp nhiều khó khăn. Các đối tượng khai thác cát, sỏi trái phép chủ yếu là các hộ dân vốn làm nghề đánh bắt tôm cá trên sông, nay chuyển sang khai thác cát sỏi để sinh sống nên không đủ tiền để nộp phạt khi bị thanh tra, kiểm tra. Bên cạnh đó, vẫn còn một số địa phương chưa thực hiện nghiêm việc kiểm tra và việc xử lý thiếu kiên quyết nên chưa đủ sức răn đe đối với các trường hợp vi phạm…

Nhằm tăng cường công tác quản lý Nhà nước đối với hoạt động khai thác, kinh doanh cát, sỏi trên địa bàn tỉnh, thời gian qua, công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động khai thác cát, sỏi lòng sông luôn được quan tâm thực hiện.

Chỉ tính riêng từ năm 2016 đến nay, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam, Sở Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp với Công an tỉnh, Sở Công thương, Sở Giao thông – Vận tải tổ chức 6 đợt tổng kiểm tra hoạt động khai thác cát sỏi và thực hiện nhiều cuộc kiểm tra khi có kiến nghị, phản ánh về hoạt động khai thác cát, sỏi lòng sông.

Qua kiểm tra, lực lượng chức năng đã xử phạt vi phạm hành chính 14 trường hợp với tổng số tiền nộp phạt 133 triệu đồng về các hành vi: cắm móc ranh giới khu vực mỏ không đúng quy định; không đăng ký ngày hoạt động khai thác với cơ quan có thẩm quyền; khai thác khoáng sản trái phép…

Ngoài ra, hiện UBND các huyện Tuyên Hóa, Quảng Trạch, Bố Trạch, Quảng Ninh và Lệ Thủy cũng đã thành lập đoàn liên ngành nhằm kiểm tra, truy quét, xử lý vi phạm về khai thác khoáng sản trái phép trên địa bàn. Tuy nhiên, do không đủ điều kiện để kiểm tra thường xuyên nên tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép vẫn còn diễn ra tại một số địa phương, như: Tuyên Hóa, Quảng Trạch, Quảng Ninh. Vì vậy, công tác quản lý hoạt động khai thác, kinh doanh cát, sỏi trên địa bàn tỉnh ta cần có sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, ngành.

Trao đổi về những giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý Nhà nước đối với hoạt động khai thác, kinh doanh cát, sỏi trên địa bàn tỉnh, ông Nguyễn Hữu Thiện, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết, trong thời gian tới, Sở Tài nguyên và Môi trường sẽ tiếp tục phối hợp với các sở, ngành tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về khoáng sản trên diện rộng, nhất là đối với người dân và doanh nghiệp ở các xã, phường thường xảy ra tình trạng khai thác, vận chuyển, mua bán trái phép cát, sỏi.

Đồng thời, Sở rà soát, đánh giá lại việc thực hiện quy hoạch thăm dò khai thác cát, sỏi lòng sông trong thời gian qua nhằm đề xuất điều chỉnh, bổ sung quy hoạch thăm dò, khai thác vật liệu xây dựng thông thường trên cơ sở bảo đảm phù hợp, quản lý chặt chẽ nguồn tài nguyên cát, sỏi; tăng cường thanh tra, kiểm tra để kịp thời phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm trong việc khai thác cát, sỏi lòng sông trái phép; xử lý nghiêm đối với các tàu thuyền không đăng ký, đăng kiểm, đặc biệt là các tàu thuyền có hoạt động khai thác, vận chuyển cát, sỏi lòng sông; kiểm tra quản lý nguồn gốc, chất lượng khoáng sản vận chuyển đi trên đường và tiêu thụ trên địa bàn.

Bên cạnh đó, cần chấn chỉnh tình trạng lập bến bãi tập kết cát, sỏi lòng sông trái phép, chấm dứt tất cả các bến bãi tập kết cát, sỏi trái phép, không có trong quy hoạch; khảo sát xây dựng khu vực tạm giữ phương tiện đường thủy để phục vụ công tác xử lý vi phạm trong hoạt động khai thác, vận chuyển, kinh doanh cát, sỏi lòng sông; xây dựng cơ chế quản lý hóa đơn chứng từ của các tổ chức, doanh nghiệp; thường xuyên thanh tra, kiểm tra, theo dõi việc kê khai nộp thuế của các tổ chức, doanh nghiệp khai thác khoáng sản để so sánh với trữ lượng, công suất đã được cơ quan có thẩm quyền cấp phép.

Cùng với sự vào cuộc của các sở, ngành, các địa phương cũng cần tăng cường phối hợp, tổ chức kiểm tra, xử lý vi phạm đối với các hoạt động khai thác cát, sỏi trái phép; tăng cường công tác kiểm tra giám sát, bảo vệ tài nguyên khoáng sản chưa khai thác, tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn các tổ chức, cá nhân có nhu cầu khai thác khoáng sản làm các thủ tục để được cấp phép khai thác tại các điểm mỏ đã được quy hoạch theo đúng quy định của pháp luật; tiến hành rà soát, yêu cầu các chủ phương tiện có tàu, thuyền đang hoạt động trên địa bàn đăng ký, đăng kiểm; trên tàu, thuyền phải có gắn biển ghi số hiệu tàu thuyền, chủ phương tiện, đơn vị đăng ký khai thác để thuận lợi cho công tác kiểm tra, giám sát của cơ quan chức năng cũng như đơn vị khai thác…

Thanh Hải