(QBĐT) - Tính đến tháng 11 năm 2017, huyện Lệ Thủy có 9 xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới (NTM). Có thể khẳng định, những kết quả trong phong trào xây dựng NTM đã làm thay đổi diện mạo nông thôn huyện Lệ Thủy. Tuy nhiên, quá trình thực hiện tại một số địa phương vẫn còn mắc phải những sai sót cần chấn chỉnh kịp thời.

Lệ Thủy hiện có 9 xã đạt chuẩn NTM gồm: Lộc Thủy, Phong Thủy, Liên Thủy, Mỹ Thủy, An Thủy, Mai Thủy, Tân Thủy, Dương Thủy và Phú Thủy. Huyện có 7 xã đạt từ 15 đến 18 tiêu chí; 4 xã đạt từ 10 đến 14 tiêu chí; 4 xã đạt từ 5 đến 9 tiêu chí và 2 xã đạt dưới 5 tiêu chí.

Đổi thay làng Đại Phong (Phong Thủy) sau khi đạt chuẩn nông thôn mới.

Thực hiện Quyết định số 483/QĐ-UBND của Chủ tịch UBND tỉnh về phê duyệt kế hoạch thanh tra, kiểm tra năm 2017, Chánh Thanh tra tỉnh ban hành Quyết định số 100/QĐ-TTr thanh tra việc chấp hành pháp luật về đầu tư xây dựng hệ thống đường giao thông; cải tạo và xây mới hệ thống thủy lợi trong Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng NTM tại huyện Lệ Thủy giai đoạn 2015-2016.

Quá trình thanh tra diễn ra tại 10 xã: Xuân Thủy, Mai Thủy, Mỹ Thủy, Cam Thủy, Sơn Thủy, Hoa Thủy, An Thủy, Dương Thủy, Phú Thủy, Tân Thủy và các tổ chức, đơn vị, cá nhân liên quan cùng với việc kiểm tra 146/169 công trình thi công trong hai năm 2015-2016 (tổng mức đầu tư 57.744 triệu đồng), trong đó cộng đồng dân cư thực hiện thi công 83 công trình (trị giá 35.975 triệu đồng); đơn vị nhà thầu thi công 63 công trình (trị giá 21.769 triệu đồng).

Kết quả thanh tra cho thấy quá trình triển khai xây dựng NTM tại huyện Lệ Thủy về cơ bản tuân thủ các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn từ Trung ương, UBND tỉnh, UBND huyện và chính quyền địa phương. UBND huyện Lệ Thủy kịp thời thành lập bộ máy, ban hành các văn bản chỉ đạo, điều hành, ban hành cơ chế, chính sách, quyết định danh mục công trình thực hiện theo cơ chế đặc thù đúng quy định của Nhà nước, phù hợp với tình hình địa phương. Các ban, ngành trong huyện thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận động xây dựng NTM; đào tạo, tập huấn, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ chuyên trách...

Các chủ đầu tư (UBND xã) thực hiện đúng quy định pháp luật về trình tự, thủ thục quản lý đầu tư xây dựng; lựa chọn đơn vị tư vấn thiết kế, quản lý, giám sát, thi công đủ tư cách pháp nhân, năng lực chuyên môn kỹ thuật để thực hiện công việc tư vấn thiết kế, quản lý, giám sát, thi công trong quá trình xây dựng các công trình.

Việc lập dự toán theo quy định tại Thông tư số 03/2013/TT-BKHĐT của Bộ Kế hoạch- Đầu tư đã giảm được chi phí trong quá trình thực hiện các dự án, như: chi phí về khảo sát, thiết kế; chi phí quản lý dự án; chi phí chung; thu nhập chịu thuế tính trước, thuế giá trị gia tăng.... Cộng đồng dân cư huy động tối đa nguồn nhân công địa phương tham gia thi công, nhờ đó, việc giám sát các công trình, dân chủ cơ sở được phát huy.

Quá trình kiểm tra cho thấy, các công trình do cộng đồng dân cư thực hiện trong xây dựng NTM bảo đảm những yêu cầu khắt khe về chất lượng, thời gian. Toàn bộ các công trình đường giao thông; cải tạo và xây dựng mới hệ thống kênh mương nội đồng đưa vào sử dụng phát huy hiệu quả tốt, làm thay đổi diện mạo nông thôn trong lộ trình hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân.

Bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình xây dựng các công trình giao thông, thủy lợi thuộc Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng NTM trên địa bàn huyện Lệ Thủy vẫn còn một số sai sót cần khắc phục.

Đối với các công trình do cộng đồng dân cư thực hiện, có 21 công trình xây dựng của Ban phát triển thôn tại 4 xã: An Thủy, Mai Thủy, Mỹ Thủy, Tân Thủy chưa đúng theo hướng dẫn tại Thông tư số 03/2013/TT-BKHĐT dẫn đến nghiệm thu, thanh toán giá trị công trình sai lệch với số tiền trên 611 triệu đồng. Có 15 công trình tại 5 xã lập dự toán chưa đúng quy định của Nhà nước như sai định mức vật liệu, tính thêm hao hụt vật liệu... dẫn đến thanh toán vượt số tiền trên 89 triệu đồng.

Đối với các công trình do đơn vị thi công thực hiện, Thanh tra tỉnh đã chỉ ra các thiếu sót: lập hồ sơ nghiệm thu hoàn thành công trình nhưng bản vẽ hoàn công chưa ký hoàn công; nghiệm thu không đúng khối lượng hạng mục công việc; nghiệm thu giai đoạn một số hạng mục công việc nhưng hồ sơ không có các bảng kiểm tra cao độ và kích thước hình học khi nghiệm thu công trình.

Lập dự toán không đúng theo khối lượng các hạng mục công trình; áp dụng không đúng định mức tại Văn bản 1776/BXD-VP; áp dụng không đúng giá gốc vật liệu; không đúng cự ly vận chuyển theo biên bản thống nhất giữa chủ đầu tư và tư vấn thiết kế; không đúng hệ số bậc hàng xi măng, nhựa đường; tính trùng chi phí hao hụt vật liệu hiện trường... dẫn đến thanh toán vượt mức giá trị công trình với số tiền trên 165 triệu đồng.

Xã Lộc Thủy triển khai xây dựng hệ thống đường giao thông trong phong trào xây dựng nông thôn mới.

Nguyên nhân để xảy ra những sai sót trên trách nhiệm chính thuộc về chủ đầu tư (UBND các xã). Trách nhiệm trực tiếp là các đơn vị tư vấn thiết kế công trình; đơn vị thi công công trình, tư vấn giám sát, Ban quản lý các dự án huyện; đơn vị thẩm tra quyết toán khi dự án, công trình hoàn thành.

Trên cơ sở đó, Thanh tra tỉnh kiến nghị UBND huyện Lệ Thủy chỉ đạo cho Chủ tịch UBND các xã có công trình sai phạm nộp vào ngân sách Nhà nước số tiền sai phạm phát hiện qua thanh tra hơn 254,7 triệu đồng. Yêu cầu Chủ tịch UBND các xã: An Thủy, Mai Thủy, Tân Thủy, Mỹ Thủy, Cam Thủy nộp số tiền sai phạm đối với các công trình do cộng đồng dân cư thực hiện trên 89 triệu đồng.

Yêu cầu các đơn vị thi công chấp hành nghiêm túc quyết định thu hồi số tiền trên 165 triệu đồng của Chánh Thanh tra tỉnh. Riêng số tiền sai phạm hơn 611 triệu đồng ở các công trình do cộng đồng dân cư thực hiện, việc thu hồi khoản kinh phí trên từ cộng đồng dân cư là khó thực hiện, vì vậy Thanh tra tỉnh kiến nghị không thu hồi số tiền này.

Đến thời điểm thanh tra, số nợ đọng vốn đầu tư xây dựng hệ thống đường giao thông, cải tạo và xây mới hệ thống thủy lợi tại 10 xã được thanh tra nói riêng và các xã trên địa bàn huyện nói chung khá lớn, đến 5.131 triệu đồng. Thanh tra tỉnh đã đề nghị UBND huyện chỉ đạo phân bổ nguồn vốn đầu tư phù hợp nhằm tháo gỡ khó khăn cho UBND các xã và những đơn vị tham gia thi công các công trình xây dựng cơ bản NTM.

Thanh Long