.

Hoạt động xuất khẩu đang rất khó khăn

Thứ Ba, 23/09/2014, 07:51 [GMT+7]

(QBĐT) - Ông Phan Văn Thường, Giám đốc Sở Công thương cho biết, tình hình xuất khẩu 8 tháng đầu năm 2014 ở tỉnh ta đang gặp phải một số khó khăn. Mặc dầu rất nỗ lực, nhưng các doanh nghiệp chỉ đạt kim ngạch xuất khẩu 88,9 triệu USD, bằng 59,3 kế hoạch, giảm 3% so với cùng kỳ. Nếu tình hình thị trường xuất khẩu vẫn ảm đạm và giá cả không cải thiện như thời gian qua, thì chỉ tiêu kim ngạch xuất khẩu năm 2014 đặt ra là 150 triệu USD (bằng mức thực hiện năm 2013), khó có thể đạt được.

Năm nay đặc biệt khó khó khăn đối với hoạt động xuất khẩu của nước ta nói chung và Quảng Bình nói riêng. Nền kinh tế chịu ảnh hưởng lớn từ cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế tại những thị trường lớn và là thị trường truyền thống như: Mỹ, EU, Nhật Bản và Trung Quốc... Sức mua của các nước suy giảm trông thấy, thể hiện ở mặt bằng giá quốc tế hầu hết các loại hàng hóa xuất, nhập khẩu đều giảm mạnh.

Sở dĩ xuất khẩu ở tỉnh ta không đạt kế hoạch, nguyên nhân chủ yếu là do giá xuất khẩu những mặt hàng chủ yếu như: cao su, nhựa thông, gỗ, dăm gỗ 8 tháng đầu năm 2014 liên tục giảm so với năm 2013 và các năm trước đó. Mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của tỉnh ta là cao su (chiếm tỷ trọng gần 80% giá trị kim ngạch xuất khẩu).

Trong 8 tháng, các doanh nghiệp xuất được 20.345 tấn cao su,  giá trị đạt 38,13 triệu USD. Giá cao su xuất ở cửa khẩu Móng Cái, Quảng Ninh trong những tháng đầu năm nay bình quân chỉ có 185 USD/tấn, bằng 74% so với năm 2013, là mức thấp nhất kể từ 10 năm qua.

Chế biến cao su xuất khẩu ở Công ty Việt Trung.
Chế biến cao su xuất khẩu ở Công ty Việt Trung.

Điều đáng nói là, sản phẩm cao su của ta chỉ xuất được qua đường tiểu ngạch vào thị trường Trung Quốc, nên chịu nhiều rủi ro và thường xuyên bị ép giá. Từ cuối năm 2011, giá cao su xuất sang thị trường Trung Quốc liên tục giảm mạnh.

Đặc biệt, trong năm nay, do ảnh hưởng của tình hình căng thẳng trên biển Đông nên tất cả các loại hàng hoá xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc, nhất là qua đường tiểu ngạch thường xuyên chịu tác động bất lợi về giá và thủ tục giao dịch. Mặc dầu sản lượng mủ cao su xuất khẩu 8 tháng đầu năm 2014 tăng 10,7%, nhưng giá trị lại giảm 23% so với cùng kỳ năm 2013.

Mặt hàng xuất khẩu có số lượng khá lớn là dăm gỗ khô và nhựa thông cũng bị rớt giá. Trong 8 tháng đầu năm các doanh nghiệp xuất được 133.511 tấn dăm gỗ khô, giá trị đạt 16,86 triệu USD. Giá xuất tại cảng chỉ bằng 76% so với cùng kỳ, với mức 126 USD/tấn. Gỗ các loại xuất tăng cao so với cùng kỳ nhiều năm với tổng số 19.364 m3 (tăng 47% so với cùng kỳ 2013), nhưng giá trị giảm 5% so với cùng kỳ. Hàng hải sản (mực đông) sản lượng xuất  223 tấn, trị giá 1,55 triệu USD, giảm 13% về lượng và giảm 30% về giá trị so với cùng kỳ... Giá các sản phẩm xuất khẩu khác như: quặng ti tan, phân vi sinh, clophan... cũng nằm trong tình trạng sụt giảm so với trước.

Một yếu tố bất lợi đối với hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp trong tỉnh, là thị trường xuất khẩu chủ yếu vẫn là thị trường Trung Quốc, xuất theo đường tiểu ngạch (chiếm 75% tổng kim ngạch xuất khẩu toàn tỉnh với 66,5 triệu USD). Trong lúc thị trường này và phương thức xuất theo đường tiểu ngạch luôn chịu nhiều yếu tố rủi ro so với các thị trường khác.

Mặt khác, các doanh nghiệp xuất khẩu trong tỉnh luôn bị động nguồn hàng xuất khẩu. Hiện tại, sản phẩm xuất khẩu sản xuất tại địa phương chỉ chiếm 30%, số còn lại phải nhập từ thị trường Lào (đối với gỗ) và các tỉnh phía nam (cao su, hồ tiêu).

Về nhập khẩu, kim ngạch nhập khẩu 8 tháng đầu năm 2014 thực hiện được 67 triệu USD, tăng 54,7% so với cùng kỳ. Mặt hàng nhập khẩu chủ yếu là gỗ các loại (nhập từ Lào) phục vụ cho chế biến xuất sang Trung Quốc và sản xuất trong tỉnh; tân dược, trâu bò, xăng dầu, gốm sứ...

Một nguyên nhân nữa làm cho xuất khẩu khó khăn, là nguồn vốn khó tiếp cận. Các doanh nghiệp huy động vốn cho đầu tư, sản xuất gặp nhiều khó khăn, hạn mức tín dụng cho vay của ngân hàng thấp, hầu hết các doanh nghiệp trong tỉnh đều có nguồn vốn chủ sở hữu thấp, phụ thuộc nhiều vào vốn vay của ngân hàng.

Cơ cấu và chủng loại hàng hóa xuất khẩu còn đơn điệu, thiếu sản phẩm có chất lượng cao, thương hiệu mạnh; chủ yếu sản phẩm xuất khẩu thô, lệ thuộc nhiều vào cung cầu và biến động của giá cả thị trường trong nước và trên thế giới, chưa chủ động được nguồn hàng xuất khẩu, hiệu quả và tính bền vững còn thấp.

Khai thác gỗ rừng trồng dùng làm nguyên liệu dăm gỗ xuất khẩu.
Khai thác gỗ rừng trồng dùng làm nguyên liệu dăm gỗ xuất khẩu.

Việc xuất khẩu qua cảng Hòn La đang gặp khó khăn. Nguyên nhân do năng lực bốc xếp của cảng hạn chế, mặt khác công suất của cảng luôn trong tình trạng quá tải, dẫn đến thời gian tàu nằm ở cảng để chờ bốc, xếp hàng lâu, tốn thêm chi phí cho doanh nghiệp xuất khẩu. Thời gian qua, hầu hết sản lượng dăm gỗ của các doanh nghiệp xuất khẩu trong tỉnh phải vận chuyển ra cảng Vũng Áng, đã đội giá thành lên thêm 17 USD/tấn so với xuất tại cảng Hòn La.

Theo Nghị quyết của HĐND tỉnh, năm 2014 phấn đấu xuất khẩu tương đương với kim ngạch xuất khẩu năm 2013, khoảng 150 triệu USD. Tuy nhiên qua gần 3/4 chặng đường của năm nay các doanh nghiệp chưa đạt được chỉ tiêu đề ra và dự báo xuất khẩu các tháng cuối năm 2014 sẽ còn khó khó khăn. Bởi vậy, để đạt được mục tiêu về kim ngạch xuất khẩu năm nay, tỉnh ta cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp.

Trước hết, UBND tỉnh cần tăng cường chỉ đạo các ngành tập trung tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp hoạt động xuất nhập khẩu. Một biện pháp rất quan trọng là đẩy mạnh sản xuất, nhất là sản xuất sản phẩm xuất khẩu có tính đặc thù của các địa phương.

Tỉnh cần tập trung chỉ đạo thực hiện chính sách thúc đẩy xuất khẩu và kích cầu thị trường trong nước như: điều chỉnh lãi suất phù hợp với diễn biến thị trường; nghiên cứu cơ chế khuyến khích các ngân hàng thương mại đẩy mạnh cho vay vốn xuất khẩu với lãi suất ưu đãi thông qua việc giảm lãi suất tái cấp vốn, hỗ trợ lãi suất và các hình thức hỗ trợ khác, xem xét áp dụng các chính sách miễn, giảm thuế. Ưu tiên các mặt hàng thủy hải sản xuất khẩu và các sản phẩm gỗ, cao su, quặng ti tan... được vay vốn ưu đãi để xuất khẩu.                    

Trọng Thái