(QBĐT) - Đó là đề tài do anh Nguyễn Văn và chị Nguyễn Thị Cẩm Nhung thuộc Chi đoàn cơ sở Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Quảng Bình thực hiện mang tên “Mô hình quản lý vận hành, điều tiết các hồ chứa nước trong mùa lũ bằng phần mềm tự động”. Đề tài là một trong 34 công trình nghiên cứu, sản phẩm sáng tạo tiêu biểu được Ban tổ chức Festival “Sáng tạo trẻ” toàn quốc năm 2016 do Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Mình tổ chức chọn ra từ 219 đề tài đến từ các Tỉnh đoàn, Thành đoàn và Đoàn trực thuộc trong cả nước.

Anh Nguyễn Văn vinh dự nhận bằng khen tại Festival “Sáng tạo trẻ” toàn quốc năm 2016.

Hiện nay tình hình mưa bão ngày càng phức tạp, diễn biến thời tiết khó lường và thường xảy ra các trận mưa bão lớn gây ra nhiều hư hỏng đến tất cả các công trình. Trong những năm gần đây, nhiều hồ chứa nước trong toàn quốc bị vỡ do tác động của mưa lũ, công tác vận hành nhiều khi gây ra ngập lụt ở vùng hạ du công trình làm thiệt hại rất nhiều đến tài sản và con người.

Ngoài các yếu tố về thời tiết thì nhân tố con người trong công tác quản lý vận hành cũng gây nên các sự cố về đập. Công tác vận hành các công trình trong mùa mưa bão chỉ mang tính thủ công, không có căn cứ cơ sở khoa học để vận hành, không dự báo trước được các nguy cơ gây ra các sự cố đập và vùng hạ du của các công trình, làm cho công tác vận hành rất thụ động nên dễ xảy ra các sự cố về đập.

Với vai trò Trưởng Chi nhánh Thủy nông Phú Vinh (thuộc Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Quảng Bình), cũng là người có kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực thủy lợi, anh Văn cho biết: Hiện nay, trong lĩnh vực an toàn hồ chứa trong mùa lũ, nhiều nhà khoa học đã tập trung nghiên cứu và phát triển phần mềm.

Tuy nhiên, các phần mềm này nói chung vẫn chỉ đưa ra lời giải cho những điều kiện đã biết mà không đưa ra được các nguyên tắc vận hành hữu ích. Khả năng giải quyết các bài toán thực tế còn hạn chế, nhất là đối với các hồ chứa do Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Quảng Bình quản lý và các hồ chứa trong tỉnh.

Trước thực tế đó, để phục vụ hiệu quả cho công việc của mình, anh Văn đã tiến hành xây dựng và thiết lập “Mô hình quản lý vận hành, điều tiết các hồ chứa nước trong mùa lũ bằng phần mềm tự động”. Đây là một công cụ hữu hiệu để cảnh báo trước các nguy cơ về các sự cố đập, an toàn đập như vỡ đập, tràn đập và ngập lụt hạ du công trình do mưa lũ gây ra.

Để đạt được hiệu quả và tính sát thực cao nhất, anh Văn cùng chị Nhung đã tiến hành viết cụ thể phần mềm cho từng hồ chứa lớn trong tỉnh (hiện đã thực hiện được 16 hồ chứa nước do Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Quảng Bình quản lý). Phần mềm đã được thử nghiệm từ năm 2013, đến tháng 8-2015 chính thức đưa vào sử dụng.

Anh Nguyễn Văn cho biết, trong mùa mưa bão 2013, tỉnh ta chịu thiệt hại nặng nề của 2 cơn bão số 10 và 11, lượng mưa không ổn định giữa các vùng làm cho công tác điều tiết các hồ chứa gặp rất nhiều khó khăn. Tuy vậy, các hồ chứa trong công ty được vận hành an toàn, không có sự cố gì xảy ra, kể cả vực hạ lưu công trình không bị ngập lụt do xả lũ như những năm trước đây. Các năm 2014, 2015 các công trình hồ chứa nước cũng được vận hành an toàn, không có sự cố xảy ra.

Theo đánh giá của Ban Tổ chức Festival “Sáng tạo trẻ” toàn quốc năm 2016, “Mô hình quản lý vận hành, điều tiết các hồ chứa nước trong mùa lũ bằng phần mềm tự động” là đề tài đã sáng tạo ra phần mềm đầu tiên áp dụng để quản lý vận hành, điều tiết các hồ chứa nước trong mùa lũ cho tất cả các hồ chứa nước lớn trong tỉnh Quảng Bình.

Đặc biệt, giao diện phần mềm thân thiện, đơn giản, người dùng rất dễ sử dụng nhưng có tác dụng và hiệu quả thiết thực, từ công nhân đến cán bộ quản lý đều sử dụng được. Đây là công cụ hữu hiệu, sát thực với từng công trình cụ thể để vận hành hồ chứa một cách an toàn trong mùa mưa lũ, tránh ngập lụt hạ du. Phần mềm cơ bản đã giải quyết được các vấn đề liên quan đến công tác quản lý vận hành hồ chứa nước trong mùa lũ do đã tính toán và cảnh báo trước được các nguy cơ về sự cố đập, an toàn đập; tùy vào mức độ bị ảnh hưởng mà có những biện pháp vận hành khác nhau để giảm thiểu thiệt hại cho công trình và người dân. Mô hình ngoài việc áp dụng tại các hồ chứa nước trong tỉnh Quảng Bình, còn có thể nhân rộng để áp dụng cho tất cả các hồ chứa nước hiện có trên toàn quốc.

Lê Mai